Reklamy
Artykuł
Milena Karlińska
Zniewolony tygrys
- Relacja z 13-go Kongresu Europejskiego Towarzystwa Psychoterapii (European Association for Psychotherapy – EAP), który odbył się w Wilnie w dniach 7-10 lipca 2005 pod tytułem „Poszerzanie granic Europy – poszerzaniem granic psychoterapii?”
Zarząd Europejskiego Towarzystwa Psychoterapii EAP zaprosił na swoje obrady jako obserwatorów delegację Polskiej Federacji Psychoterapii w składzie: Katarzyna Węglorz-Makuch (prezes) i Milena Karlińska (wiceprezes), którym towarzyszyła tłumaczka, Agnieszka Kaflińska. Od początku swojego istnienia Federacja ściśle współdziała z EAP.
Parlament Europejski wybrał EAP
Europejskie Towarzystwo Psychoterapii EAP jako organizacja zrzeszająca najwięcej organizacji psychoterapeutycznych w Europie została przez Parlament Europejski desygnowana do pracy nad ustawą o harmonizacji zawodu psychoterapeuty w krajach Unii europejskiej. Ustawa ta ujednolica sposób kształcenia psychoterapeutów w różnych krajach i dzięki temu daje psychoterapeutom możliwość praktykowania w różnych krajach członkowskich.W tych krajach mają w obowiązywać standardy szkoleniowe wypracowane przez EAP.
Psychoterapia jest autonomicznym zawodem, niezależnym od psychologii i psychiatrii
Parlament Europejski przegłosował że aby być psychoterapeutą należy studiach przejść, co najmniej 4 letnie szkolenie w określonym podejściu terapeutycznym, w tym 2-3 letnią osobistą psychoterapię, rozległe szkolenie teoretyczne i praktyczne oraz przynajmniej dwuletni okres ściśle superwizowanej praktyki psychoterapeutycznej w tym podejściu. Psychoterapeuta ma znać różne podejścia terapeutyczne, psychopatologię, mieć znajomość prawa dotyczącego psychoterapii i norm etycznych swojego zawodu. Jego aktywność zawodowa ma polegać na …”leczeniu osób cierpiących na psychozy, nerwice i zaburzenia psychosomatyczne”…, na interwencji kryzysowej, profilaktyce, ale także i na polepszaniu jakości życia i doradztwie, czy, wreszcie, na superwizji (Recogniton of professional qualifications in the EU, Amendment 153, Article 20 and amendment 128, Annex V, point 5a).
Z kolei według regulacji EAP, po uzyskaniu certyfikatu psychoterapeuta powinien się nadal się kształcić. Oprócz stałej pracy terapeutycznej, by móc przedłużyć certyfikat, musi co 5 lat udokumentować 50 godzin rocznie uczestnictwa w superwizji, szkoleniach czy konferencjach.
Psychoterapia jest zawodem autonomicznym i niezależnym od innych profesji, na przykład psychologii czy psychiatrii.
Europejskie Towarzystwo Psychoterapii EAP zaniepokojone
Europejskie Towarzystwo okazało się głęboko zaniepokojone kryzysową sytuacją psychoterapii w Polsce. Członkowie Zarządu EAP wskazują że polscy terapeuci nie mają Certyfikatów Europejskich (ECP) i że w Polsce nie ma legislacji dotyczącej zawodu psychoterapeuty jako autonomicznej profesji, niezależnej od zawodu psychologa bądź psychiatry.
Dlatego wiele pracy i czasu Zarząd EAP poświęcił rozmowom zarówno z przedstawicielami powstałej pod koniec zeszłego roku, Polskiej Federacji Psychoterapii (PFP) jak i z delegatem dotychczasowej polskiej Organizacji Zrzeszeniowej (National Umbrella Organization - NUO), prof. Jerzym Aleksandrowiczem.
Polska Federacja Psychoterapii, zgodnie za standardami EAP zrzesza indywidualnych psychoterapeutów różnych modalności oraz, w ramach Izby Reprezentantów, organizacje i ośrodki psychoterapeutyczne.
NUO to Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, odpowiedzialna za przyznawanie polskim psychoterapeutom Europejskiego Certyfikatu Psychoterapii.
Z pewnym zaskoczeniem władze EAP przyjęły niespodzianą obecność na obradach przewodniczącego Sekcji Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, pana Krzysztofa Jedlińskiego oraz byłego przewodniczącego Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, prof. Czesława Czabały. Koledzy z EAP byli także zdezorientowani faktem, że Sekcja Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego jest prezentowana jako część Umbrelli, choć nie jest nawet członkiem EAP. Wątpliwości te nie zostały wyjaśnione.
Rejestrator EAP, Serge Ginger, podkreślał formalne uchybienia zgłaszanych przez prof. Aleksandrowicza pism oraz wykazów psychoterapeutów i instytucji szkolących. Przepisy EAP wymagają by organizacje członkowskie kształciły terapeutów w konkretnej modalności, rozwijanej przez międzynarodowe organizacje, podczas gdy profesor Aleksandrowicz przedstawił ośrodki akredytowane PTP, nie zawsze spełniające te wymogi.
Wielu członków władz EAP nie rozumiało, dlaczego przez cały okres pozostawania NUO Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego nie wprowadziła ani jednego Europejskiego Certyfikatu Psychoterapeuty. Dr Traudl Szyszkowitz zaproponowała by odebrać Sekcji status NUO (National Umbrella Organization), do czasu wyjaśnienia wątpliwości. Były też 2 głosy przeciwne takiej decyzji.
Serge Ginger, rejestrator EAP poszukiwał odpowiedzi na pytanie, jak Polskie Towarzystwo Psychologiczne, nie będąc członkiem EAP miałoby być częścią NUO. Nie znalazł.
Odpowiadając na zapytanie władz EAP, Przedstawiciel Polskiej NUO, prof. Jerzy Aleksandrowicz zaprezentował swój pogląd na sytuację w Polsce, koncentrując się w swojej wypowiedzi na działaniach Zarządu SNP PTP, których rezultatem było nieprzyznanie ECP (Europejskiego Certyfikatu Psychoterapeuty) renomowanej psychoterapeutce gestaltowskiej, Magdzie Zalewskiej. Jest ona certyfikowanym członkiem Europejskiego Towarzystwa Psychoterapii Gestalt (należącego do EAP), superwizorem, zasiadała we władzach europejskich organizacji gestaltowskich. Jednakże specjalnie powołana przez Sekcję Naukową Psychoterapii komisja uznała, że nie powinna mieć certyfikatu ECP, bo nie ma certyfikatu SNP PTP. Profesor Jerzy Aleksandrowicz wyraził też przekonanie, że w Polsce nie ma problemów politycznych w środowisku psychoterapeutów.
Mediacje pomiędzy Polską Federacją Psychoterapii a Zarządem Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
Następnie zaproponowano Katarzynie Makuch i Milenie Karlińskiej reprezentującym Polską Federację Psychoterapii, prof. Jerzemu Aleksandrowiczowi reprezentującemu Sekcję Naukową Psychoterapii PTP oraz towarzyszącemu mu dr Krzysztofowi Jedlińskiemu reprezentującemu Sekcję Psychoterapii PTP mediacje w uzgodnieniu stanowisk i nawiązaniu wzajemnej współpracy. Obie strony chętnie na to przystały.
Prof. Pritz zaproponował by powstała nowa, niezależna, polska Umbrella Organization, (NUO), która byłaby profesjonalną organizacją grupującą psychoterapeutów, jako przedstawicieli odrębnej profesji. Polska Federacja Psychoterapii wyraziła na to zgodę, SNP PTP nie zajęła jednoznacznego stanowiska.
O wadze, jaką władze EAP przywiązują do sytuacji w naszym kraju, świadczy skład zespołu mediacyjnego: obecny był: Prezydent EAP - prof. Aleksander Filtz, Sekretarz Generalny EAP - prof. Alfred Pritz, przedstawiciel NUOC, przewodnicząca NUO Austrii - dr Traudl Szyszkowitz, przewodnicząca NUO Belgii, psychoterapeutka systemowa - Renee Oudijk, przewodniczący NUO Litwy i Przewodniczący Komitetu Członkowskiego EAP - prof. Eugenijus Laurinajtis. Dr Szyszkowitz zaproponowała dodatkowo, by w szukaniu rozwiązania skorzystać z metody konstelacji systemowych, co prof. Pritz przyjął z zadowoleniem. Koleżanki Makuch i Karlińska wyraziły zgodę, koledzy Aleksandrowicz i Jedliński nie zgodzili się.
Niewybitne wyniki mediacji
W dniu mediacji do prof.Jerzego Aleksandrowicza i dr Krzysztofa Jedlińskiego dołączył prof. Czesław Czabała.
Delegacja Polskiej Federacji Psychoterapii w osobach Katarzyny Makuch i Mileny Karlińskiej, zaproponowały dotychczasowej NUO współdziałanie. Początkiem miałoby być wydanie wspólnego oświadczenia, że obie organizacje uznają różne naukowo umocowane modalności psychoterapii za równoprawne, a prowadzone w ich obrębie szkolenia psychoterapeutyczne, zgodne ze standardami EAP, za uprawniające do refundacji psychoterapii przez NFZ. Takie oświadczenie otworzyłoby drogę do kontraktów z NFZ psychoterapeutom mającym certyfikaty stowarzyszeń innych niż PTP, np. wyszkolonym psychoterapeutom Gestalt, systemowym, NLP-owskim, body work, poznawczo-behawioralnym, psychodynamicznym, jungowskim, analitycznym, zorientowanym na rozwiązanie, czy integratywnym.
W odpowiedzi na to strona psychiatryczna nie udzieliła jednoznacznej odpowiedzi powołując się na konieczność konsultacji takiej decyzji ze swoim zarządem.
W związku z tym przedstawiciele Polskiej Federacji Psychoterapii zaproponowali wstępną, niewiążącą wymianę poglądów na powyższy temat, ale kol. Jedliński odmówił.
Mediatorzy zaproponowali utworzenie wspólnej Umbrelli. Federacja Psychoterapii zaakceptowała tę propozycję, strona psychiatryczno-psychologiczna nie ustosunkowała się jednoznacznie do tej propozycji.
Mediatorzy proponowali, by strony rozpoczęły współpracę – Federacja zaakceptowała propozycję, strona psychiatryczna przedstawiła istnienie obiektywnych przeszkód takich jak okres wakacyjny, konieczność podjęcia decyzji przez zarządy. Pomimo, że Polskie Towarzystwo Psychologiczne nie będąc NUO (Umbrella) nie jest tu stroną, kol. Aleksandrowicz i kol. Jedliński akcentowali potrzebę podjęcia decyzji w tej sprawie także przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Dr Szyszkowitz podtrzymała swoją propozycję zawieszenia SNP PTP uprawnień Umbrelli do czasu wyjaśnienia wątpliwości. Zażądała także przedstawienia sprawozdania z postępów prac obu stron do następnego zebrania Zarządu EAP w październiku.
Pani Renee Oudijk, psychoterapeutka systemowa wyraziła przekonanie, że źródłem trudności w stanowieniu zasad psychoterapii jako niezależnego zawodu jest lojalność psychoterapeutów o wykształceniu psychologicznym i psychiatrycznym wobec swojej pierwotnej profesji.
Prezydent EAP, Aleksander Filtz wydawał się zawiedziony brakiem wymiernych rezultatów mediacji, co znalazło zdecydowany wyraz w późniejszych rozmowach kuluarowych ze stroną psychiatryczną. Proponował rozwiązanie oparte na Deklaracji Strasburskiej, stanowiącej, że psychoterapia jest zawodem niezależnym. Dlatego chciał, by nowa polska NUO składała się ze zdeklarowanych psychoterapeutów zrzeszonych w organizacji psychoterapeutycznej, a nie w organizacjach psychiatrycznych czy psychologicznych. Propozycja prof. Filtza nie spotkała się z jednoznaczna odpowiedzią SNP PTP.
Obie strony podzielają przekonanie o konieczności przestrzegania wysokich standardów uprawiania psychoterapii. Jednak Polska Federacja utrzymywała, że SNP PTP blokuje polskim psychoterapeutom możliwość uzyskania Europejskiego Certyfikatu Psychoterapii, warunkując uzyskanie ECP posiadaniem certyfikatu Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Psychologicznego.
Dr Szyszkowitz wyraziła pogląd, że Polskie Towarzystwo Psychiatryczne blokuje dostęp do certyfikatów europejskich i wykorzystuje swoją funkcję Umbrelli dla utrzymania władzy.
Prof. Pritz wyraził z kolei swoje uznanie i szacunek dla zasług prof. Aleksandrowicza, który w czasach komunizmu rozwijał psychoterapię w Polsce, pomimo niechęci aparatu komunistycznego do psychoterapii, stanowiącej zagrożenie dla myślenia kolektywistycznego.
W rozmowach kuluarowych obie organizacje, Polska Federacja Psychoterapii i Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego nieobowiązująco rozważały możliwość wspólnego powołania komisji, składającej się z przedstawicieli różnych ośrodków szkolących psychoterapeutów, ustalającej standardy szkolenia na potrzeby powstającego obecnie Rozporządzenia Ministra Zdrowia "W sprawie standardów stosowania psychoterapii i poradnictwa w opiece zdrowotnej". Uzgodniono też, że strony nawiążą współpracę w miarę powrotu członków Zarządów z wakacyjnych wyjazdów.
Atmosfera Kongresu
W tym świetnie przygotowanym i zorganizowanym kongresie europejscy psychoterapeuci prezentowali swoje dokonania i przemyślenia. Nie było sponsorujących firm farmaceutycznych.
Szacunek wzajemny, troska o wspólne dobro, wdzięczność dla pracy społecznej i dokonań oraz humor były znakiem firmowym działania EAP. Pompatyczność, zadęcie czy wyższościowość, tak znamienne skądinąd dla wielu polskich konferencji, tu były niemal nieobecne. Nawet psychoanalitycy, znani skądinąd z powściągliwości, cechowali się pełnym wdzięku poczuciem humoru i wigorem.
Odmienny też od polskiego pejzaż społeczny tego środowiska przejawiał się w autentycznym szacunku, jaki okazywali sobie wzajemnie przedstawiciele różnych nurtów teoretycznych. Duże wrażenie robił też nacisk na przejrzystość decyzji. Optując za różnymi rozwiązaniami uczestnicy obrad wyraźnie wyjawiali osobiste interesy, tak, by głosujący byli świadomi motywów i konsekwencji głosowanych decyzji. Większość głosowań personalnych była jawna, jedynym wyjątkiem było głosowanie na prezydenta.
Polityka w EAP
Widoczne też są wysiłki władz EAP, by włączać terapeutów z Europy postkomunistycznej do ”rodziny” europejskiej; obecnym prezydentem jest prof. Aleksander Filtz, psychoanalityk z Ukrainy, kongres odbywał się w Wilnie a następne posiedzenie Zarządu zaplanowano w Budapeszcie. Prof. Alfred Pritz, Sekretarz Generalny, zaproponował, by 2012 roku gospodarzem Kongresu EAP była Polska.
W wyborach na prezydenta elekta zwyciężył Mony Elkaim z Francji, psychoterapeuta systemowy, dotąd pracujący na rzecz ustawy o zawodzie psychoterapeuty w Parlamencie Europejskim. Wygrał on z Eugenijusem Laurinajtiusem z Litwy oraz Nicole Acnin z Francji.
Rejestratorem został wybrany ponownie Serge Ginger, francuski terapeuta Gestalt.
Courtenay Young z Wielkiej Brytanii, terapeuta pracujący poprzez ciało, ma pieczę nad zapisami dotyczącymi etyki zawodowej.
Dr Traudl Szyszkowitz z Austrii korzystająca z konstelacji systemowych, została wybrana na przewodniczącą GAP (czyli organu zajmującego się przyznawaniem w ramach uproszczonych procedur certyfikatów dla długo praktykujących psychoterapeutów, tzw. „grandparenting”)
Komisji NUO przewodniczy Charles Cessar, terapeuta Gestalt z Malty.
Komitetowi członkowskiemu przewodniczy Eugenijus Laurinajtis, psychoanalityk z Litwy. W jego kadencji do EAP przyjęto jedynie 5 członków indywidualnych i 2 organizacje, co prawdopodobnie zaważyło na przegraniu przez niego wyborów prezydenckich.
Wartości EAP w praktyce
Europejskie Towarzystwo Psychoterapeutyczne kładzie wielki nacisk na to, że zawód psychoterapeuty jest autonomiczny i odrębny od takich zawodów jak psycholog czy psychiatra. Podkreśla się też, w oparciu o badanie empiryczne, jak ważne dla obywateli jest przyjęcie dobrego prawa o zawodzie psychoterapeuty. Tylko w Austrii spowodowało to znaczy spadek ilości samobójczych śmierci. Wiadomo też jednak, że w krajach gdzie psychoterapia jest zmonopolizowana przez psychologów i psychiatrów, uaktywnia się niepokojąco wysoka liczba pseudoterapeutów, korzystających z niezaspokojonego popytu na psychoterapię.
EAP przyjmuje, że lepiej jest włączać do środowiska profesjonalnego nawet słabiej przygotowanych psychoterapeutów i poprzez standardy mobilizować do dorównania kolegom, niż ich wykluczać i w ten sposób spychać do podziemia terapeutycznego, tworząc sytuację niebezpieczną dla odbiorców ich usług.
Wielka waga przywiązywana jest do upowszechniania certyfikatów (ECP) i do tego by kraje członkowskie przyjmowały regulacje zawodu psychoterapeuty zgodne z uchwałami Parlamentu Europejskiego. Zarządowi EAP zależy na tym by wspierać psychoterapeutów w krajach gdzie sytuacja psychoterapeutów jest trudna czy niekorzystna. Zarząd EAP oferuje możliwość przyjazdu do danego kraju i rozmawiania z władzami, urzędnikami czy parlamentarzystami. Sekretarz Generalny EAP odwiedził Polskę już kilkukrotnie.
Obecnie około 4000 psychoterapeutów z całej Europy posiada Europejski Certyfikat Psychoterapii (ECP). Organizacja grupuje około 180 organizacji, w tym 22 NUO. Psychoterapeuci uprawiają swój zawód w ramach 30 zarejestrowanych modalności psychoterapeutycznych.
Podsumowanie
Jeżeli chcemy dołączyć do rodziny europejskiej psychoterapii potrzebujemy demokratyzacji, jawności i równości. Potrzebujemy stworzenia ustawy o zawodzie psychoterapeuty sankcjonującej niezależność tego zawodu. Potrzebujemy by psychoterapeuci posiadający zgodne ze standardami europejskimi certyfikaty różnych szkół psychoterapeutycznych, byli jednakowo traktowani przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Potrzebujemy byśmy my jako psychoterapeuci odnaleźli naszą tożsamość i godność.
- Milena Karlińska - psychoterapeutka certyfikowana, superwizor i współzałożyciel Polskiego Instytutu Psychoterapii Krótkoterminowej. Dyrektor merytoryczny PIPK. Członek European Association for Psychotherapy, wiceprezes Polskiej Federacji Psychoterapii, członek założyciel Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Hellingerowskiej. Certyfikowana psychoterapeutka Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Psycholog kliniczny. Autorka profesjonalnych publikacji z zakresu psychoterapii.
Słownik
EAP – European Association for Psychotherapy - Europejskie Towarzystwo Psychoterapii. Obejmuje swoim zasięgiem kraje europejskie i niektóre pozaeuropejskie. Prezydentem jest prof. Aleksander Filtz z Ukrainy.
ECP – European Certificate for Psychotherapy - Europejski Certyfikat Psychoterapeuty.
Członkostwo EAP – członkiem EAP mogą być:
- Indywidualni psychoterapeuci, wyszkoleni zgodnie ze standardami EAP, pod warunkiem, że są członkiem organizacji członkowskiej.
- Organizacje psychoterapeutyczne. W naszym kraju dotychczas trzy organizacje mają status członka EAP: Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Laboratorium Psychoedukacji, oraz Polski Instytut Psychoterapii Krótkoterminowej.
NUO - National Umbrella Organization, organizacja mająca nadrzędną rolą w stosunku do wszystkich pozostałych organizacji w danym kraju. Musi ona być zarejestrowanym, organizacyjnym członkiem EAP.
NUOC – National Umbrella Organization Commitee, ciało EAP, składające się z delegatów.
PFP - Polska Federacja Psychoterapii. Przewodniczy jej Katarzyna Węglorz–Makuch.
SNP PTP – Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, jedna z 12 sekcji Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Obecnie posiada status polskiej NUO, której delegatem jest prof. Jerzy Aleksandrowicz. Przewodniczy jej dr Kazimierz Bierzyński.
SN PTP – Sekcja Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Jedna z 12 sekcji Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Przewodniczy jej dr Krzysztof Jedliński.
Opublikowano: 2005-10-19
Zobacz komentarze do tego artykułu
- Autor: mlynski Data: 2006-01-03, 11:16:43 Odpowiedz
wreszcie znalazł sie ktos, komu zalezy na wyciągnienciu polskiej psychoterapii z podziemia swiadomosci publicznej i nadanie jej statusu pełnoprawnego zawodu.W koncu w Polsce jest cała rzesza doskonałych psychoterapeutów ale o tym wiedzą tylko Oni.O psychoterapeutach pisze sie dotychczas w kontekscie... Czytaj dalej