Artykuł

Monika Śliwińska

Znaczenie terapii zajęciowej w leczeniu zaburzeń nerwicowych


Wartość terapii zajęciowej jako środka leczniczego znana jest od dawna i ma szerokie zastosowanie w wielu specjalnościach medycznych. Już w dawnych czasach Egipcjanie zalecali pracę i gry dla osób umysłowo chorych. Terapię zajęciową do francuskich szpitali na przełomie XVIII i XIX w. wprowadził dr Pinel. Na początku XX w. zagościła ona w domach starców oraz nieuleczalnie chorych. W Polsce zaistniała na przełomie XIX i XX w., jednak jej faktyczny rozwój przypadł na okres po drugiej wojnie światowej. Wprowadzona została ona wówczas w oddziałach psychiatrycznych, gruźliczych, rehabilitacji medycznej i sanatoriach.

W obecnej koncepcji terapia zajęciowa służy temu, aby osoba dotknięta urazem psychicznym lub fizycznym nie pozostała przez dłuższy czas bezczynna. Terapia zajęciowa została zdefiniowana przez Milanowską jako: „pewne określone czynności o charakterze zajęć fizycznych lub umysłowych, zalecone przez lekarza, a prowadzone przez fachowców w danej dziedzinie, które mają na celu przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej”. W terapii zajęciowej „najważniejszym czynnikiem oddziaływującym leczniczo jest jej przebieg, a nie osiągnięty rezultat” (wg. Doroszewskiej). Jednak ukazanie osobie poddanej terapii celu działań spełnia rolę motywującą. Cel jest tu „impulsem do doprowadzenie czynności do końca, impulsem daleko trwalszym niż impulsy wynikające z zabawy, co odbija się na staranności, wytrwałości i stopniu odpowiedzialności w samym przebiegu czynności, które dziecko wykonuje wytwarzając dany przedmiot”.

Dzieci i młodzież przejawiające zaburzenia nerwicowe bardzo często skupiają swoją uwagę na negatywnych przeżyciach, mają problemy z adekwatnym reagowaniem w różnych sytuacjach (zwłaszcza stresowych), nierzadko koncentrują się na swoich słabych stronach nie dostrzegając swych talentów, uzdolnień, wycofują się z grup rówieśniczych, stają się bierne, nie podejmują inicjatywy, przejawiają zachowania lękowe, mają niską samoocenę, czują się niechciane, a swoje negatywne emocje wyrażają w sposób nieakceptowany społecznie. Biorąc pod uwagę powyższe terapia zajęciowa znalazła swoje zastosowanie w leczeniu zaburzeń nerwicowych, jej cele bowiem są odpowiedzią na konkretne potrzeby małych pacjentów. Do celów terapii zajęciowej w leczeniu zaburzeń nerwicowych należy zaliczyć:

  • odkrywanie i rozwijanie indywidualnych twórczych uzdolnień, talentów dziecka, koncentracja na mocnych, pozytywnych stronach dziecka;
  • nauka współżycia w grupie i środowisku (kształtowanie pozytywnych cech osobowości, umiejętności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, osobami dorosłymi);
  • umożliwienie doświadczenia akceptacji;
  • wyrażanie tych przeżyć, które są trudne do przekazania werbalnie;
  • umiejętność odreagowania negatywnych emocji i napięć;
  • koncentracja na przedmiocie zajęć, odwrócenie uwagi od zmartwień, niepowodzeń, niepokojących myśli;

  • doświadczenie sukcesu, podniesienie poziomu samooceny, możliwość uzyskania pozytywnych wzmocnień.

Aby cele te mogły zostać zrealizowane ważne jest to, by zajęcia terapeutyczne spełniały następujące warunki:
  • sukces zależał od własnego wysiłku pacjenta, a jego aspiracje wzrastały realnie do możliwości;
  • unikać należy bezcelowego wykonywania prac wymagających dłuższego czasu i w rezultacie nie mających ani estetycznego, ani praktycznego znaczenia;
  • odpowiednio dobrane zajęcia mają wpływać na dziecko uspokajająco i mobilizująco;
  • proponowane formy terapii były dostosowane indywidualnie dla każdego dziecka.
    Terapia zajęciowa jest więc działaniem wielokierunkowym, opartym na wykorzystaniu tkwiącego w każdym człowieku potencjału rozwojowego mającego źródło w naturalnych silach organizmu niezależnie od zaburzeń dziecka. Zawiera ona wiele bogatych metod i technik, które umożliwiają dotarcie do dzieci i młodzieży z zaburzeniami nerwicowymi. Pozwala bowiem rozwijać ich uzdolnienia, daje każdej osobie szansę wyrażenia siebie w dostępnej i indywidualnej formie aktywności. Pozwala na wybór takiej formy twórczości, która odpowiada indywidualnym uzdolnieniom i możliwościom pacjentów.

    Terapia zajęciowa ma duże znaczenie w usprawnianiu psychicznym i fizycznym dzieci i młodzieży. Sam udział w zajęciach i wykonywanie pracy podnosi wartość i przydatność osoby na dystraktory, co ma szczególne znaczenie w odniesieniu do osób z zaburzeniami nerwicowymi.





    Opublikowano: 2006-10-01



    Oceń artykuł:


    Skomentuj artykuł
    Zobacz komentarze do tego artykułu

    Zobacz więcej komentarzy