Reklamy
Artykuł
Damian Bobak
Poradnictwo psychologiczne, interwencja kryzysowa, psychoterapia - podobieństwa i różnice
Często pacjenci korzystający z pomocy psychologa sami tak naprawdę nie wiedzą z jakiej formy pomocy korzystają. Zdarza się, że podczas pierwszej wizyty, pacjenci zapytani o wcześniejszy kontakt z psychologiem (jeśli faktycznie takowy mieli), odpowiadają, że korzystali z terapii psychologicznej bądź psychoterapii, podczas gdy nie jest to prawdą. Po przeanalizowaniu wcześniejszych spotkań z psychologiem, okazuje się, że pacjent korzystał z poradnictwa psychologicznego lub interwencji kryzysowej, a nie jak twierdził wcześniej, z psychoterapii. Różnice między tymi trzema pojęciami w istotnym stopniu wpływają na sposób pracy oraz oczekiwane efekty. Dla przykładu, pacjent który korzysta z poradnictwa psychologicznego, czy interwencji kryzysowej nie może oczekiwać zmian w obszarze swoich cech osobowości. W tym artykule postaram się zdefiniować każde z tych pojęć, podać cele jakie ze sobą niosą oraz wykazać czym się różnią między sobą, a w jakim zakresie są do siebie podobne. Mam nadzieję, że pozwoli to niektórym z pacjentów, bardziej świadomie podchodzić do pomocy świadczonej przez psychologa.
Poradnictwo psychologiczne jest to forma pomocy świadczona osobom zdrowym psychicznie, które chwilowo nie radzą sobie z zadaniami rozwojowymi. Głównym zadaniem psychologa jest podkreślanie mocnych stron pacjenta oraz pokazywanie możliwości rozwiązania danego problemu (Czabała, Kluczyńska, 2015). Spotkania z psychologiem odbywają się systematycznie, mają najczęściej z góry narzucone ograniczenie czasowe oraz cel, jaki chcemy osiągnąć.
W przedstawionej wyżej definicji wymienia się dwa podstawowe warunki, które osoba musi spełnić, aby móc korzystać ze specyficznej formy pomocy jaką jest poradnictwo psychologiczne. Osoba musi być zdrowa psychicznie oraz problemy, z którymi przychodzi, powinny dotyczyć zadań rozwojowych właściwych dla danego okresu życia, na którym osoba się znajduje.
Pierwszym pytaniem, które można by postawić w tym kontekście dotyczyłoby definicji zdrowia psychicznego. Kogo możemy określać jako osobę zdrową psychicznie? W najprostszym ujęciu osoba zdrowa to taka, która nie ujawnia objawów psychopatologicznych. Do takich objawów możemy zaliczyć np. notoryczne uczucie smutku, lęku związanego z zaburzeniami depresyjnymi, objawy nerwicowe (napady paniki, omdlenia, drżenie kończyn). Jeszcze inne objawy dotyczą długotrwałego, nieadekwatnego spostrzegania rzeczywistości oraz relacji interpersonalnych, które mogą mieć związek z zaburzeniami psychotycznymi, bądź zaburzeniami osobowości. Dla tych osób pomoc w formie poradnictwa psychologicznego może okazać się niewystarczająca.
Drugim pojęciem wymagającym dookreślenia w tym kontekście są zadania rozwojowe. Człowiek rozwija się w dwóch kontekstach, biologicznym i społecznym. W kontekście biologicznym mówimy o rozwoju fizycznym jak i psychicznym. Kontekst społeczny dotyczy relacji z innymi ludźmi, głowinie z najbliższymi (rodzice, rodzeństwo, znajomi), którzy mogą wspierać, bądź ograniczać naturalny rozwój człowieka. Osoba rozwija się przez całe życie, a rozwój ten podzielony jest na poszczególne etapy w zależności od wieku. Do każdego etapu przyporządkowane są odpowiednie zadania rozwojowe, którym jednostka powinna sprostać w określonym wieku. Inne będą zadania dla noworodka inne dla nastolatka, a jeszcze inne dla osoby w podeszłym wieku. Przykładowe zadania rozwojowe to umiejętność samodzielnego jedzenia dla dziecka w okresie przedszkolnym, umiejętność samodzielnego życia, niezależnie od rodziców, dla osoby dwudziestoparoletniej czy zdolność do pogodzenia się ze słabnącymi siłami, dla osoby w podeszłym wieku. Dla wielu osób te naturalne zadania życiowe stanowią nie lada wyzwanie i są przyczyną dużego stresu, co wydaje się być barierą nie do przejścia. W takich sytuacjach mogą zgłaszać się po pomoc do psychologa w celu skorzystania z poradnictwa psychologicznego.
Taka forma pomocy psychologicznej składa się z określonych etapów:
W poradnictwie psychologicznym psycholog udziela konkretnych rad i wskazówek, które pomagają pacjentowi przywrócić wiarę w siebie i uczą nowych sposobów radzenia sobie z problemem.
Interwencja kryzysowa definiowana jest jako działanie zmierzające do odzyskania przez osoby, grupy lub społeczności dotknięte kryzysem zdolności jego samodzielnego rozwiązywania i przywrócenia równowagi psychicznej (Kubacka-Jasiecka, 2005; Leśniak, 1996 za Strelau, Doliński, 2008). Nie zagłębiając się w samą technikę pracy już na podstawie definicji możemy zauważyć istotną różnicę między poradnictwem psychologicznym a interwencją kryzysową. Poradnictwo psychologiczne zazwyczaj dotyczy pojedynczych osób natomiast interwencja kryzysowa może obejmować również grupy, a nawet społeczności.
Podstawowym pojęciem w interwencji kryzysowej jest sam kryzys. Prawdopodobnie każdy z nas intuicyjne wie o co chodzi. Na co dzień słyszy się o kryzysach małżeńskich, kryzysach politycznych czy kryzysie gospodarczym. Na poziomie pojedynczego człowieka kryzys definiowany jest jako stan psychiczny cechujący się wysokim poziomem napięcia emocjonalnego (stresu), który jest związany z sytuacją, subiektywnie odbieraną jako zagrażającą dla podstaw egzystencji człowieka. Może być związany z nagłą utratą bądź zagrożeniem utraty osoby, rzeczy czy wartości uważanej przez osobę za ważną i podstawową dla egzystencji. W sytuacji kryzysu osoba nie jest w stanie samodzielnie znaleźć rozwiązania swojego problemu ani kontrolować swojego życia (Kubacka-Jasiecka, 1997).
Na podstawie tej definicji można stwierdzić, że aby mówić o kryzysie muszą być spełnione trzy warunki: nagła sytuacja (śmierć bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy, atak terrorystyczny, przemoc itp.), silna reakcja emocjonalna (płacz, krzyk, drżenie itp.) oraz utrata kontroli nad sytuacją. Reakcja na sytuację kryzysową jest naturalną reakcją i stanem przejściowym, który po pewnym czasie ustępuje. Jednak, jeżeli mimo upływu czasu, emocje i uczucia związane z określoną sytuacja są nadal żywe i na tyle silne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, wtedy zalecane jest skorzystanie z interwencji kryzysowej.
Interwencja kryzysowa może dotyczyć pojedynczych osób lub całej grupy ludzi, którzy wspólnie uczestniczyli w zdarzeniu odbieranym przez nich jako traumatyczne. Może mieć szeroki zasięg i nie musi odnosi się tylko do sytuacji rozmowy w gabinecie. Nie skupia się tylko na odczuciach i emocjach pacjenta, ale psycholog świadczący tego typu pomoc, może podejmować, w imieniu osoby, konkretne działania zmieniające jego sytuacje. Dla przykładu, osoba doświadczająca przemocy może oczekiwać od psychologa, że ten zawiadomi o tym fakcie odpowiednie służby, gdy ona sama nie jest w stanie. Pomoc w interwencji kryzysowej ma zazwyczaj charakter krótkotrwały od kilku tygodni do kilku miesięcy i dotyczy konkretnej sytuacji, czyli ma charakter doraźny.
W interwencji kryzysowej dysponujemy różnymi modelami opisującymi sposób udzielanej pomocy. Jednak istnieje zgodność co do trzech podstawowych kroków rozpoczynających pomoc w interwencji kryzysowej:
Wspomniana w ostatnim punkcie "Ja" wspólna praca nad rozwiązaniem problemu kryzysowego "Ja" często polega na stworzeniu przez psychologa oraz pacjenta wspólnego planu (czasem spisywanego), który krok po kroku będzie realizowany w celu rozwiązania problemu. Taki plan wprowadza pewien ład i porządek w życie pacjenta, który z racji odczuwanego kryzysu nierzadko cierpi z powodu poczucia chaosu. Daje to też nadzieję, że postępując według określonego planu możemy odnieść sukces. Psycholog zajmujący się interwencją kryzysową nie doszukuje się przyczyn zaistniałego problemu, ale stara się złagodzić skutki zaistniałej sytuacji lub doprowadzić do zaprzestania występowania sytuacji kryzysowej (np. przemocy w rodzinie).
Z racji tego, że jestem psychoterapeutą o orientacji psychodynamicznej, będę w tym punkcie opisywał psychoterapię właśnie w tym ujęciu.
Psychoterapią w ujęciu psychodynamicznym nazywamy proces leczenia pacjenta wykorzystujący środki psychologiczne (przede wszystkim relacje terapeutyczną), prowadzący do zmian w zakresie pewnych cech osobowości pacjenta, jego sposobów adaptacji do nowych sytuacji, do zmian w obrębie niekorzystnych i nieadekwatnych mechanizmów obronnych. W efekcie pacjent powinien stać się człowiekiem mniej cierpiącym, za to bardziej świadomym swoich nieświadomych wcześniej aspektów, które znacząco wpływały na dotychczasowy dyskomfort (Wilk, 2014, s. 33). W tej definicji spotykamy się z ważnym pojęciem, który znacząco odróżnia psychoterapię od innych form pomocy psychologicznej. Tym pojęciem jest "Ja" i proces leczenia "Ja". Czyli mamy tu do czynienia z osobą, która cierpi na konkretne zaburzenia o podłożu psychicznym. Najczęściej są to zaburzenia osobowości, które stanowią najliczniejszą grupę zaburzeń psychicznych (Clarkin, 2013) i jako takie wymagają leczenia za pomocą psychoterapii.
Celem psychoterapii jest między innymi uwolnienie pacjenta od objawów, bądź ich osłabienie, uruchomienie zablokowanych form aktywności, umożliwienie bardziej adekwatnych, a mniej destrukcyjnych adaptacji do różnych życiowych sytuacji i umożliwienie realizacji zadań rozwojowych (Wilk, 2014). Ważnym aspektem jest też poprawa relacji z innymi (Gabbard, 2012) gdyż pacjenci cierpiący na zaburzenia osobowości mają często duże trudności w tym obszarze.
Psychoterapia jest procesem długotrwałym i nie zakłada się ograniczeń czasowych, choć z góry zakłada się, że kiedyś się skończy. Często jest to okres paroletni, a długość terapii jest uzależniona od indywidualnej problematyki pacjenta. Spotkania z psychoterapeutą odbywają się najczęściej raz w tygodniu podczas sesji 45 bądź 50 minutowych. W psychoterapii nie zakłada się określonego planu czy zadań, które pacjent miałby wykonać. Wszystko odbywa się spontanicznie i jest analizowane na bieżąco przez terapeutę i pacjenta.
Podczas terapii pacjent i terapeuta nie skupiają się na konkretnym problemie z życia pacjenta, ale starają się przeanalizować całość historii jego życia w kontekście problematyki, którą zgłasza. Ważną rolę w analizie odgrywają nie tylko świadome, ale przede wszystkim nieświadome motywy postępowania pacjenta w historii jego życia. Psychoterapia jest procesem analizy relacji z innymi, a więc też relacji terapeutycznej, która często jest odzwierciedleniem sposobu funkcjonowania pacjenta w relacjach z innymi ludźmi. Najczęstszymi powodami zgłoszeń do psychoterapeutów są powtarzające się stany depresyjne, ataki lęku i paniki, trudności w nawiązywaniu bliskich relacji, niska samoocena, poczucie pustki, pesymistyczna wizja przyszłości czy często pojawiające się uczucia niechęci lub wrogości względem innych. Jeżeli problemy te utrzymują się już od dłuższego czasu (kilka lat) lub większość życia i nie mają związku z jakąś nagłą trudnością, to prawdopodobnie skuteczną pomocą w tym przypadku może okazać się właśnie psychoterapia.
Porównując trzy formy pomocy psychologicznej, które wymieniłem powyżej, można w każdej z nich dopatrzeć się podobieństw jak i znaczących różnic. To co łączy te trzy formy pomocy, to chęć ulżenia w cierpieniu za pomocą systematycznego kontaktu w atmosferze akceptacji i zrozumienia problematyki pacjenta. Jednak specyfika i różnorodność problemów generuje zróżnicowane metody pomocy. Różnice dotyczą długości kontaktu, częstotliwości spotkań, koncentracji na problemie, rodzaju analizowanego materiału czy zasięgu udzielanej pomocy. Warto zdawać sobie sprawę z tych różnic, aby korzystając z pomocy psychologa wiedzieć czego możemy się spodziewać i jakich efektów oczekiwać.
Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu
Poradnictwo psychologiczne
Poradnictwo psychologiczne jest to forma pomocy świadczona osobom zdrowym psychicznie, które chwilowo nie radzą sobie z zadaniami rozwojowymi. Głównym zadaniem psychologa jest podkreślanie mocnych stron pacjenta oraz pokazywanie możliwości rozwiązania danego problemu (Czabała, Kluczyńska, 2015). Spotkania z psychologiem odbywają się systematycznie, mają najczęściej z góry narzucone ograniczenie czasowe oraz cel, jaki chcemy osiągnąć.
W przedstawionej wyżej definicji wymienia się dwa podstawowe warunki, które osoba musi spełnić, aby móc korzystać ze specyficznej formy pomocy jaką jest poradnictwo psychologiczne. Osoba musi być zdrowa psychicznie oraz problemy, z którymi przychodzi, powinny dotyczyć zadań rozwojowych właściwych dla danego okresu życia, na którym osoba się znajduje.
Pierwszym pytaniem, które można by postawić w tym kontekście dotyczyłoby definicji zdrowia psychicznego. Kogo możemy określać jako osobę zdrową psychicznie? W najprostszym ujęciu osoba zdrowa to taka, która nie ujawnia objawów psychopatologicznych. Do takich objawów możemy zaliczyć np. notoryczne uczucie smutku, lęku związanego z zaburzeniami depresyjnymi, objawy nerwicowe (napady paniki, omdlenia, drżenie kończyn). Jeszcze inne objawy dotyczą długotrwałego, nieadekwatnego spostrzegania rzeczywistości oraz relacji interpersonalnych, które mogą mieć związek z zaburzeniami psychotycznymi, bądź zaburzeniami osobowości. Dla tych osób pomoc w formie poradnictwa psychologicznego może okazać się niewystarczająca.
Drugim pojęciem wymagającym dookreślenia w tym kontekście są zadania rozwojowe. Człowiek rozwija się w dwóch kontekstach, biologicznym i społecznym. W kontekście biologicznym mówimy o rozwoju fizycznym jak i psychicznym. Kontekst społeczny dotyczy relacji z innymi ludźmi, głowinie z najbliższymi (rodzice, rodzeństwo, znajomi), którzy mogą wspierać, bądź ograniczać naturalny rozwój człowieka. Osoba rozwija się przez całe życie, a rozwój ten podzielony jest na poszczególne etapy w zależności od wieku. Do każdego etapu przyporządkowane są odpowiednie zadania rozwojowe, którym jednostka powinna sprostać w określonym wieku. Inne będą zadania dla noworodka inne dla nastolatka, a jeszcze inne dla osoby w podeszłym wieku. Przykładowe zadania rozwojowe to umiejętność samodzielnego jedzenia dla dziecka w okresie przedszkolnym, umiejętność samodzielnego życia, niezależnie od rodziców, dla osoby dwudziestoparoletniej czy zdolność do pogodzenia się ze słabnącymi siłami, dla osoby w podeszłym wieku. Dla wielu osób te naturalne zadania życiowe stanowią nie lada wyzwanie i są przyczyną dużego stresu, co wydaje się być barierą nie do przejścia. W takich sytuacjach mogą zgłaszać się po pomoc do psychologa w celu skorzystania z poradnictwa psychologicznego.
Taka forma pomocy psychologicznej składa się z określonych etapów:
- Tworzenie warunków sprzyjających rozwiązywaniu problemu.
Osoba przeżywająca trudności rozwojowe w kontakcie z psychologiem powinna poczuć się bezpiecznie. Głównym celem tego etapu jest możliwość swobodnego wyrażenia uczuć i emocji przeżywanych w związku z określoną trudnością. - Poznawcze przeformułowanie problemu powodującego aktualne trudności.
Ten etap ma na celu zmianę sposobu myślenia o własnym problemie. Często osoby doświadczające kryzysu rozwojowego mają poczucie że są bezsilni i nic już nie da się zrobić. Chodzi o to, aby osoba zaczęła patrzeć na swój problem nie jako na porażkę, ale szansę na nowe doświadczenie. Dla przykładu, pracownik który nie radzi sobie z nowymi obowiązkami przydzielanymi przez swojego szefa, zamiast myśleć o odejściu z pracy może rozejrzeć się za nowymi sposobami podnoszenia swoich kwalifikacji. - Poszukiwanie czynników utrudniających rozwiązanie problemu.
Czynniki, których należy poszukiwać dotyczą cech indywidulanych oraz okoliczności zewnętrznych. Do cech indywidualnych należą: poczucie własnej wartości, poczucie wpływu na swoje życie, optymizm. Niski poziom którejś z tych cech, stanowi istotną trudność w radzeniu sobie z sytuacją kryzysową. To samo dotyczy okoliczności zewnętrznych, którymi najczęściej w tym przypadku są relacje z innymi ludźmi. Brak wsparcia ze strony najbliższych, czy niechęć do jego przyjmowania, może być ważnym utrudnieniem. - Poszukiwanie nowych sposobów rozwiązania problemu i opracowanie programu działania.
Ustalenie problemu oraz czynników, które utrudniają jego rozwiązanie ostatecznie prowadzi do wyróżnienia nowych sposobów rozwiązywania problemów. Psycholog pomaga pacjentowi dostrzec i zastosować sposoby, których do tej pory nie brał pod uwagę. - Wprowadzenie programu do realizacji.
Na tym etapie, pacjent znając już swój problem oraz dostępne strategie radzenia sobie z nim stara się wprowadzać je na co dzień w swoim życiu. Dalsza praca polega na wzmacnianiu w pacjencie poczucia wpływu na swoje życie i utrwalaniu właściwych sposobów radzenia sobie z określonym problemem.
W poradnictwie psychologicznym psycholog udziela konkretnych rad i wskazówek, które pomagają pacjentowi przywrócić wiarę w siebie i uczą nowych sposobów radzenia sobie z problemem.
Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa definiowana jest jako działanie zmierzające do odzyskania przez osoby, grupy lub społeczności dotknięte kryzysem zdolności jego samodzielnego rozwiązywania i przywrócenia równowagi psychicznej (Kubacka-Jasiecka, 2005; Leśniak, 1996 za Strelau, Doliński, 2008). Nie zagłębiając się w samą technikę pracy już na podstawie definicji możemy zauważyć istotną różnicę między poradnictwem psychologicznym a interwencją kryzysową. Poradnictwo psychologiczne zazwyczaj dotyczy pojedynczych osób natomiast interwencja kryzysowa może obejmować również grupy, a nawet społeczności.
Podstawowym pojęciem w interwencji kryzysowej jest sam kryzys. Prawdopodobnie każdy z nas intuicyjne wie o co chodzi. Na co dzień słyszy się o kryzysach małżeńskich, kryzysach politycznych czy kryzysie gospodarczym. Na poziomie pojedynczego człowieka kryzys definiowany jest jako stan psychiczny cechujący się wysokim poziomem napięcia emocjonalnego (stresu), który jest związany z sytuacją, subiektywnie odbieraną jako zagrażającą dla podstaw egzystencji człowieka. Może być związany z nagłą utratą bądź zagrożeniem utraty osoby, rzeczy czy wartości uważanej przez osobę za ważną i podstawową dla egzystencji. W sytuacji kryzysu osoba nie jest w stanie samodzielnie znaleźć rozwiązania swojego problemu ani kontrolować swojego życia (Kubacka-Jasiecka, 1997).
Na podstawie tej definicji można stwierdzić, że aby mówić o kryzysie muszą być spełnione trzy warunki: nagła sytuacja (śmierć bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy, atak terrorystyczny, przemoc itp.), silna reakcja emocjonalna (płacz, krzyk, drżenie itp.) oraz utrata kontroli nad sytuacją. Reakcja na sytuację kryzysową jest naturalną reakcją i stanem przejściowym, który po pewnym czasie ustępuje. Jednak, jeżeli mimo upływu czasu, emocje i uczucia związane z określoną sytuacja są nadal żywe i na tyle silne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, wtedy zalecane jest skorzystanie z interwencji kryzysowej.
Interwencja kryzysowa może dotyczyć pojedynczych osób lub całej grupy ludzi, którzy wspólnie uczestniczyli w zdarzeniu odbieranym przez nich jako traumatyczne. Może mieć szeroki zasięg i nie musi odnosi się tylko do sytuacji rozmowy w gabinecie. Nie skupia się tylko na odczuciach i emocjach pacjenta, ale psycholog świadczący tego typu pomoc, może podejmować, w imieniu osoby, konkretne działania zmieniające jego sytuacje. Dla przykładu, osoba doświadczająca przemocy może oczekiwać od psychologa, że ten zawiadomi o tym fakcie odpowiednie służby, gdy ona sama nie jest w stanie. Pomoc w interwencji kryzysowej ma zazwyczaj charakter krótkotrwały od kilku tygodni do kilku miesięcy i dotyczy konkretnej sytuacji, czyli ma charakter doraźny.
W interwencji kryzysowej dysponujemy różnymi modelami opisującymi sposób udzielanej pomocy. Jednak istnieje zgodność co do trzech podstawowych kroków rozpoczynających pomoc w interwencji kryzysowej:
- rozpoznanie kryzysu
- nawiązanie kontaktu i relacji interwencyjnej
- wspólna praca nad rozwiązaniem problemu kryzysowego (Brammer, 1984; Caplan, 1964 za Kubacka Jasiecka, 2010).
Wspomniana w ostatnim punkcie "Ja" wspólna praca nad rozwiązaniem problemu kryzysowego "Ja" często polega na stworzeniu przez psychologa oraz pacjenta wspólnego planu (czasem spisywanego), który krok po kroku będzie realizowany w celu rozwiązania problemu. Taki plan wprowadza pewien ład i porządek w życie pacjenta, który z racji odczuwanego kryzysu nierzadko cierpi z powodu poczucia chaosu. Daje to też nadzieję, że postępując według określonego planu możemy odnieść sukces. Psycholog zajmujący się interwencją kryzysową nie doszukuje się przyczyn zaistniałego problemu, ale stara się złagodzić skutki zaistniałej sytuacji lub doprowadzić do zaprzestania występowania sytuacji kryzysowej (np. przemocy w rodzinie).
Psychoterapia
Z racji tego, że jestem psychoterapeutą o orientacji psychodynamicznej, będę w tym punkcie opisywał psychoterapię właśnie w tym ujęciu.
Psychoterapią w ujęciu psychodynamicznym nazywamy proces leczenia pacjenta wykorzystujący środki psychologiczne (przede wszystkim relacje terapeutyczną), prowadzący do zmian w zakresie pewnych cech osobowości pacjenta, jego sposobów adaptacji do nowych sytuacji, do zmian w obrębie niekorzystnych i nieadekwatnych mechanizmów obronnych. W efekcie pacjent powinien stać się człowiekiem mniej cierpiącym, za to bardziej świadomym swoich nieświadomych wcześniej aspektów, które znacząco wpływały na dotychczasowy dyskomfort (Wilk, 2014, s. 33). W tej definicji spotykamy się z ważnym pojęciem, który znacząco odróżnia psychoterapię od innych form pomocy psychologicznej. Tym pojęciem jest "Ja" i proces leczenia "Ja". Czyli mamy tu do czynienia z osobą, która cierpi na konkretne zaburzenia o podłożu psychicznym. Najczęściej są to zaburzenia osobowości, które stanowią najliczniejszą grupę zaburzeń psychicznych (Clarkin, 2013) i jako takie wymagają leczenia za pomocą psychoterapii.
Celem psychoterapii jest między innymi uwolnienie pacjenta od objawów, bądź ich osłabienie, uruchomienie zablokowanych form aktywności, umożliwienie bardziej adekwatnych, a mniej destrukcyjnych adaptacji do różnych życiowych sytuacji i umożliwienie realizacji zadań rozwojowych (Wilk, 2014). Ważnym aspektem jest też poprawa relacji z innymi (Gabbard, 2012) gdyż pacjenci cierpiący na zaburzenia osobowości mają często duże trudności w tym obszarze.
Psychoterapia jest procesem długotrwałym i nie zakłada się ograniczeń czasowych, choć z góry zakłada się, że kiedyś się skończy. Często jest to okres paroletni, a długość terapii jest uzależniona od indywidualnej problematyki pacjenta. Spotkania z psychoterapeutą odbywają się najczęściej raz w tygodniu podczas sesji 45 bądź 50 minutowych. W psychoterapii nie zakłada się określonego planu czy zadań, które pacjent miałby wykonać. Wszystko odbywa się spontanicznie i jest analizowane na bieżąco przez terapeutę i pacjenta.
Podczas terapii pacjent i terapeuta nie skupiają się na konkretnym problemie z życia pacjenta, ale starają się przeanalizować całość historii jego życia w kontekście problematyki, którą zgłasza. Ważną rolę w analizie odgrywają nie tylko świadome, ale przede wszystkim nieświadome motywy postępowania pacjenta w historii jego życia. Psychoterapia jest procesem analizy relacji z innymi, a więc też relacji terapeutycznej, która często jest odzwierciedleniem sposobu funkcjonowania pacjenta w relacjach z innymi ludźmi. Najczęstszymi powodami zgłoszeń do psychoterapeutów są powtarzające się stany depresyjne, ataki lęku i paniki, trudności w nawiązywaniu bliskich relacji, niska samoocena, poczucie pustki, pesymistyczna wizja przyszłości czy często pojawiające się uczucia niechęci lub wrogości względem innych. Jeżeli problemy te utrzymują się już od dłuższego czasu (kilka lat) lub większość życia i nie mają związku z jakąś nagłą trudnością, to prawdopodobnie skuteczną pomocą w tym przypadku może okazać się właśnie psychoterapia.
Podsumowanie
Porównując trzy formy pomocy psychologicznej, które wymieniłem powyżej, można w każdej z nich dopatrzeć się podobieństw jak i znaczących różnic. To co łączy te trzy formy pomocy, to chęć ulżenia w cierpieniu za pomocą systematycznego kontaktu w atmosferze akceptacji i zrozumienia problematyki pacjenta. Jednak specyfika i różnorodność problemów generuje zróżnicowane metody pomocy. Różnice dotyczą długości kontaktu, częstotliwości spotkań, koncentracji na problemie, rodzaju analizowanego materiału czy zasięgu udzielanej pomocy. Warto zdawać sobie sprawę z tych różnic, aby korzystając z pomocy psychologa wiedzieć czego możemy się spodziewać i jakich efektów oczekiwać.
- Autor jest psychologiem i psychoterapeutą psychodynamicznym.
Zobacz także: www.damianbobak.pl.
Bibliografia
- Czabała, C. (2015). Poradnictwo Psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Gabbard, G. O. (2012). Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Strelau, Jan. (2008). Psychologia. Podręcznik Akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Clarkin, J. F. (2013). Psychoterapia Psychodynamiczna. Zaburzenia Osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Kubacka-Jasiecka, D. (1997). Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Wydawnictwo ALL.
- Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja Kryzysowa. Pomoc w Kryzysach Psychologicznych. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Wilk, M. (2014). Diagnoza w socjoterapii. Ujęcie psychodynamiczne. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Opublikowano: 2016-10-09
Zobacz komentarze do tego artykułu
- Autor: adam48 Data: 2009-09-13, 19:14:08 Odpowiedz
Dziękuję Panu Autorowi za artykuł .
Poruszone pewne aspekty etyczne ,moim zdaniem, przydadzą się uczestnikom forum. Zagadnienie wyjaśniło mi kilka moich własnych pytań, nad którymi zastanawiałem się od dłuższego czasu.
Polecam,
PS. Aniu7 to nie zadziorność, mo... Czytaj dalej - RE: Etyka seksualna - bciekawski, 2009-09-13, 20:55:28
- RE: Etyka seksualna - laleczkaVTBS1, 2009-09-13, 22:30:55