Artykuł

Artur Król

Artur Król

Pewność "siebie", czyli kogo?


Poznaj siebie


Ludzie mający problemy z pewnością siebie częstokroć mówią:
  • "Nie potrafię bronić własnego zdania".
  • "Chciałbym umieć lepiej wyrażać swoje opinie".
  • "Nie potrafię dobrze wyrażać siebie".
  • "Chcę walczyć o to, na czym mi zależy".

Zdumiewająco często nie są jednak w stanie ani wyrazić własnego zdania czy opinii, ani powiedzieć, na czym konkretnie im zależy. Inaczej mówiąc, choć może to zabrzmieć paradoksalnie, chcieliby umieć wyrażać swoje opinie, choć tak naprawdę nie mają własnego zdania na wiele tematów.

Do pewnego stopnia przypomina to sytuację człowieka, który wprawdzie nie wie, co chciałby robić w życiu, ale wie, jakie stanowisko chciałby zajmować. Prestiż związany z umiejętnością wyrażania swojego zdania przesłania takim osobom fakt, że aby móc wyrażać własne zdanie, najpierw trzeba je sobie wyrobić.

Mieć własne zdanie


Niektórzy Czytelnicy mogą poczuć się dotknięci stwierdzeniem zawartym w paragrafie powyżej. Sugeruje on, że wiele osób tak naprawdę nie ma własnego zdania, z czym niektórym trudno jest się pogodzić. Zarazem należy mieć świadomość, że społeczeństwo, w jakim żyjemy, nie sprzyja indywidualizmowi i posiadaniu własnego zdania.

Wprawdzie nasza kultura ceni buntowników i indywidualistów, ale tylko wówczas, gdy stają się oni męczennikami (liczni bohaterowie literaccy). W naszej edukacji szkolnej cały proces socjalizacji i nauczania skupia się bardziej na wtłoczeniu młodzieży w pewne odgórnie określone ramy niż na rozbudzaniu ich indywidualności, zachęcaniu do poszukiwania i wyrażania własnych opinii. Proces ten niekoniecznie jest zły sam w sobie. Z perspektywy całego społeczeństwa jest wartościowy i ma więcej plusów niż minusów. Równocześnie jednak takie podejście ma określone skutki.

Jednym z nich jest to, że chociaż posiadanie i wyrażanie własnej opinii uznaje się za wartościowe, niewiele osób poświęca czas i energię na to, by zastanowić się nad swoimi opiniami na różne tematy. Ludzie często powtarzają poglądy przejęte od rodziców czy znajomych bądź usłyszane w mediach, natomiast rzadko zdarza się, aby ktoś po prostu usiadł i zastanowił się: "Co ja na ten temat uważam i dlaczego? Na czym mi zależy? Jakie aspekty siebie chciałbym wyrażać? Jakie mam zdanie w tej sprawie?".

Trudno więc się dziwić, że tak wiele osób niepewnych siebie uważa, iż nie potrafią wyrażać swojego zdania. W istocie ich problem polega często na braku przemyślanych, własnych opinii. Nawet jeśli wygłaszają jakieś poglądy przejęte od innych, są one zwykle dość powierzchowne, co z kolei jeszcze bardziej utrudnia ich pewne wyrażanie. Bo jak można byłoby je obronić, gdyby zostały podważone?

Odkrywanie siebie


Być może należysz do grupy tych wyjątkowych osób, których opinie, poglądy czy wartości są doskonale przemyślane. Ćwiczenia zaprezentowane w tym rozdziale mogą ci się więc wydać oczywiste i zbędne. Mimo wszystko warto, abyś je wykonał. Wprawdzie korzyści, jakie ci ono przyniesie, będą inne niż dla osób, które jeszcze swoich poglądów nie przemyślały, ale ćwiczenia te przydadzą się i tobie.

Ćwiczenie - Hierarchia wartości

  1. Spisz na kartce wszystkie swoje wartości, w takiej kolejności, w jakiej przyjdą ci na myśl. Mogą to być zarówno twoje ideały (np. honor), uczucia czy doznania (np. szczęście), jak i obszary życia (np. rodzina czy praca). Wypisz wszystkie, które wydają ci się ważne.
  2. Teraz uporządkuj je od najważniejszego do najmniej ważnego.
  3. Następnie przetestuj swoją hierarchię wartości, czyli sprawdź, czy gdybyś miał wybierać między dwiema wartościami, wybrałbyś tę, którą zapisałeś wyżej, czy tę zapisaną niżej. W razie potrzeby odpowiednio skoryguj hierarchię. Przykładowo, gdybyś miał wybierać między szczęściem a zdrowiem, to co byś wolał? Bądź przygotowany na to, że twoje pierwotne uporządkowanie może ulec zmianie ? to normalne na tym etapie. To zadanie polega właśnie na wyjściu z ram wartości deklaratywnych, takich, jakie "wypada" mieć, by dotrzeć do własnej, prawdziwej hierarchii wartości.
  4. Gdy skończysz, przepisz na czysto swoją hierarchię i jeszcze raz sprawdź, czy faktycznie wszystko znalazło się we właściwej kolejności. W razie potrzeby powtórz ten punkt kilka razy, dopóki nie otrzymasz hierarchii, która cię w pełni usatysfakcjonuje.

Zdarza się, że pierwsze wyniki tego ćwiczenia są dla wielu osób ogromnym zaskoczeniem. W rezultacie zaczynają patrzeć na swoje dotychczasowe życie z zupełnie innej perspektywy i postanawiają wprowadzić gruntowne zmiany. Uświadamiają sobie, jak daleko odeszli od tego, co jest dla nich naprawdę ważne.

Jeśli nawet ćwiczenie to nie wywarło na tobie tak dużego wpływu, to jego wykonanie przyniosło ci inne korzyści. Prawdopodobnie znacznie lepiej wiesz teraz, czego chcesz i do czego dążysz w życiu. Łatwiej ci więc będzie o to walczyć i będziesz się czuł w takich sytuacjach dużo pewniej.

Aby dodatkowo wzmocnić ten efekt, wykonaj następne ćwiczenie.

Ćwiczenie - Czego chcesz?

  1. Pomyśl o trzech sytuacjach, w których znajdziesz się w najbliższym czasie.
  2. Skoncentruj się na jednej z nich, wyobraź ją sobie dokładnie i zadaj sobie pytanie, co chciałbyś w tej sytuacji uzyskać. Do czego ma ona prowadzić?
  3. Pomyśl również o tym, w jaki sposób mógłbyś osiągnąć cel oraz na jakie przeszkody możesz natrafić po drodze. Przy każdej przeszkodzie postaraj się dopisać sposoby na jej pokonanie.

Wykonuj to ćwiczenie regularnie, a z czasem wejdzie ci w nawyk. Nie wymaga ono wiele czasu, a znacznie zwiększy skuteczność twojego działania i wzmocni twoją pewność siebie w sytuacjach, które sobie wyobrażałeś. Będziesz panował nad sytuacją, doskonale wiedząc, czego chcesz.

Autoprezentacja


Kolejnym obszarem, któremu warto dokładniej się przyjrzeć, jest sposób, w jaki prezentujesz się na zewnątrz. Wiele osób skarży się, że nie potrafi wyrażać siebie. Podobnie jak poprzednio, często powodem jest brak świadomości tego, co tak naprawdę
chcieliby wyrażać. Oczywiście, są też inne przyczyny takich problemów - metody radzenia sobie z nimi znajdziesz w drugiej części poradnika. Zanim jednak do nich przejdziesz, powinieneś odkryć podstawy.

Prezentowanie i wyrażanie samego siebie nie oznacza udawania czy odgrywania kogoś, kim się nie jest. Polega ono na wybieraniu tego, co z siebie chcemy przekazać na zewnątrz. Każdy człowiek jest niezwykle złożoną i indywidualną osobowością, nie sposób więc byłoby wyrazić to wszystko, co składa się na daną osobę. Nie masz możliwości pokazać całości tego, co tworzy twoją osobowość, zawsze więc wybierasz tylko niewielką część zachowań i cech. Dzięki następnemu ćwiczeniu nauczysz się, jak to robić w bardziej świadomy i skuteczny sposób.

Ćwiczenie - Kim jesteś?

  1. Zadaj sobie pytanie "Kim jestem?" i zapisz wszystkie odpowiedzi, jakie przyjdą ci na myśl. Mogą to być przymiotniki, rzeczowniki albo dłuższe opisy. Mogą one brzmieć np. tak: "Jestem człowiekiem", "Jestem przystojny", "Jestem kimś, kto codziennie ćwiczy".
  2. Przygotuj się na to, że odpowiedzi może być bardzo dużo, i spisz je wszystkie.
  3. Gdy już wszystkie odpowiedzi zanotujesz, postaraj się je uporządkować, zapisując podobne odpowiedzi blisko siebie, tak aby tworzyły jeden, większy zbiór.
  4. Poszczególnym zbiorom nadaj tytuły, np. "fan muzyki", "leń", "zabawny gość" itp. Jeśli trzeba, możesz jedną odpowiedź zamieścić w kilku różnych zbiorach.
  5. Każdemu ze zbiorów przyporządkuj liczbę od 1 do 10: 10 odpowiada tym twoim cechom, które najbardziej chcesz zademonstrować innym, a 1 tym, których wolałbyś w ogóle nie ujawniać.
  6. Zrób teraz nową listę, zaczynającą się od zbiorów cech, które najbardziej chciałbyś pokazać, a kończącą się na tych najbardziej skrywanych.
  7. Do każdego zbioru, który oceniłeś na 5 lub więcej, dopisz po 10 zachowań, tematów rozmów itp., pokazujących ten aspekt twojej osobowości.

Stworzenie takiej listy przygotuje cię na sytuacje, w których będziesz miał okazję w jakiś sposób wyrazić lub zaprezentować siebie na zewnątrz. Dzięki niej będziesz wiedział, co chcesz pokazać i jak to zrobić.

Własne zdanie


Wiesz już, czego chcesz i jaki obraz siebie pragniesz przekazać innym. Ostatnim elementem wymagającym szczególnej uwagi jest twoje zdanie na różne tematy. Być może niektóre dobrze już przemyślałeś, podczas gdy nad innymi nie zastanawiałeś się wcale. Pragnę tu podkreślić, że celem ćwiczenia zaprezentowanego poniżej nie jest ani znalezienie "słusznej" opinii na jakiś temat, ani wyeliminowanie nieścisłości w rozmaitych twoich poglądach (np. w rodzaju: "Zabijanie ludzi jest zawsze złe" przy jednoczesnym przekonaniu, że: "Powinna obowiązywać kara śmierci"). Takie zamierzenie byłoby cenne i chwalebne, ale wykracza ono poza ramy niniejszego poradnika.

Zadaniem ćwiczenia przedstawionego niżej jest pomóc ci sprecyzować własne zdanie na różne tematy i znaleźć uzasadnienie dla tych opinii. W czasie jego wykonywania nie skupiaj się na "słuszności" uzasadnienia. Na potrzeby procesu zmiany, który zainicjowałeś, ważne jest, żebyś potrafił uzasadnić swoje przekonania, co nie znaczy, że ma to być uzasadnienie "jedynie słuszne". Zarazem fakt, iż twoje uzasadnienia nie muszą być trafne, nie oznacza, że mogą być pobieżne lub niedbałe. Poświęć co najmniej 20 minut na to ćwiczenie, tak aby dobrze przemyśleć zawarte w nim tematy. Jeśli tak będzie ci wygodniej, możesz jego wykonanie podzielić na kilka etapów, poświęconych oddzielnym tematom. Dzięki takiej inwestycji czasu i energii będziesz miał poczucie, że dobrze przemyślałeś temat oraz że wyrażane przez ciebie opinie mają solidne podstawy.

Ćwiczenie - Co sądzisz?


Przemyśl podane niżej tematy i zdecyduj, jaka jest twoja opinia na każdy z nich oraz dlaczego tak uważasz.
  • Czy kara śmierci powinna obowiązywać?
  • Co jest najważniejsze w życiu?
  • Czy pieniądze dają szczęście?
  • Jaki sport lubisz najbardziej?
  • Co sądzisz o polityce?
  • Co myślisz o ekonomii?
  • Co sądzisz o religii?
  • Czy piękno jest czymś obiektywnym, czy subiektywnym?
  • Jakie są role mężczyzn i kobiet we współczesnym świecie?
  • Co jest najlepsze we współczesnym świecie?
  • Co jest najgorsze we współczesnym świecie?
  • Co byś robił, gdybyś nie musiał pracować?
  • Jaki jest sens życia?
  • Gdybyś mógł swobodnie wybierać, w jakim kraju chciałbyś zamieszkać?
  • Czy ludzie powinni mieć prawo robić, co chcą, pod warunkiem że nie
    krzywdzą innych?
  • Czy da się wycenić życie ludzkie?
  • Czy są jakieś zasady, których powinni przestrzegać wszyscy ludzie? Jakie?

Powyższe pytania nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwości. Zastanów się również nad takimi kwestiami, jakie nie znajdują się na liście wyżej, ale pojawiają się podczas rozmów w gronie twoich znajomych i przyjaciół. Taka podstawa ułatwi ci zabieranie głosu w rozmaitych dyskusjach i obronę własnego zdania, ponieważ będziesz dokładnie wiedział, jakie to zdanie i w jaki sposób do niego doszedłeś.

Znaj siebie, aby poznać innych


Taka koncentracja na zrozumieniu siebie, swoich wartości, przekonań i oczekiwań może dziwić w poradniku dotyczącym zwiększania pewności siebie. Czy nie lepiej byłoby poznać jakieś konkretne techniki budowania własnej pewności, przeciwdziałania nieśmiałości itp.?

Takie pytanie jest zgodne z tym, co ludzie zwykle myślą o pewności siebie, i mogłoby pasować do euforycznego, "nowopewnego" rozumienia tej cechy, o którym czytałeś w pierwszym rozdziale. Budowanie prawdziwej pewności siebie przypomina jednak bardziej budowanie domu. Najpierw należy dobrze poznać teren pod budowę, a potem położyć solidne fundamenty ? dopiero wtedy można się zabrać za stawianie ścian. Taki proces wydaje się bardziej czasochłonny niż budowanie bez fundamentów, ale pozwala na wzniesienie budowli nieporównanie trwalszej i wytrzymalszej.

Co więcej, dobre zrozumienie siebie przynosi dodatkowe korzyści. Im lepiej wiesz, czego chcesz, w co wierzysz itp., tym łatwiej ci będzie dostrzec to u innych. Stanie się tak dlatego, że twój dotychczasowy brak pewności co do własnych przekonań i opinii przestanie przesłaniać ci to, co możesz dostrzec u innych. Jest to bardzo pożyteczny zasób wiedzy, który przyda się w wielu sytuacjach. W ramach tego kursu będzie ci służył cennym wsparciem podczas wykonywania ćwiczeń dotyczących gier statusowych z kolejnych rozdziałów.


    Autor jest psychologiem, coachem i trenerem, specjalizującym się w pracy nad nieśmiałością i brakiem pewności siebie. Pracuje z osobami prywatnymi i z organizacjami. Jest Autorem książek, publikacji internetowych oraz licznych artykułów oraz twórca metod BeyondNLP i Dynamic Mindscapes.

    Artykuł stanowi fragment książki Artura Króla "Pewność siebie - kompletna strategia wykorzystania własnego potencjału" z serii Samo Sedno, Wydawnictwo Edgard, Warszawa 2011.



Opublikowano: 2011-12-03



Oceń artykuł:


Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu

  • Pewność

    Autor: impresja   Data: 2011-12-06, 19:34:57               Odpowiedz

    Super I ćwiczenie.
    Super II ćwiczenie.
    Super III ćwiczenie.
    Super IV ćwiczenie.
    Dziękuję A.Królu.

    P.S.

    "Jeżeli nie chcemy być jedną z miliona otaczających nas mrówek i ograniczyć swojego życia do trwania w kręgu małych,nieważnych spraw ... Czytaj dalej

Zobacz więcej komentarzy