Reklamy
Artykuł
Marcin Gonera
Wychowawcza rola teatru
Definicję teatru znamy wszyscy dobrze: jest to rodzaj sztuki, w której aktorzy przedstawiają pewną rzeczywistość celem wyzwolenia u odbiorcy wrażeń. Według tej definicji teatr jest wysublimowaną rozrywką, która jednak oprócz swojej roli kulturalnej może spełniać także funkcje pedagogiczne.
Na czym polegają wychowawcze funkcje teatru?
Zdaniem Andrzeja Hausbrandta - teatrologa i dziennikarza, ważną funkcją teatru jest edukacja. Teatr jest dyscypliną przygotowującą odbiorcę do pracy intelektualnej, sprzyja więc procesowi edukacyjnemu. W jaki sposób? Według Hausbrandta pobudza pewne cechy psychointelektualne: ciekawość, skłonność do analizy i syntezy, poczucie względności rzeczywistości. Teatr zachęca widza do rozpatrywania świata w różnych kategoriach: moralnej, estetycznej, intelektualnej.
Bogdan Suchodolski - filozof i pedagog, zwracał uwagę na humanistyczne znaczenie wychowania przez teatr. Teatr przedstawia bowiem los człowieka w różnym czasie i przestrzeni, i co kluczowe, przedstawiane losy człowieka najczęściej są niejednoznaczne i trudne. W ten sposób widz uczy się wrażliwości na najróżniejsze sytuacje moralne człowieka.
Wielu pedagogów zwraca uwagę na potrzebę wkomponowania teatru w proces nauczania i wychowania. Argumentują, że:
Tymon Terlecki - krytyk teatralny i literacki, pisał o "teatrze nadmiaru". Przekonywał, że dzięki teatrowi (uczestnictwo czynne w spektaklu), dzieci mogą oswobodzić się z nadmiaru energii. Uważał, że każde dziecko przechodzi na pewnym etapie rozwoju okres samorzutnej teatromanii, nie znając jeszcze nawet samego słowa "teatr". Przez zabawę w teatr, dzieci odprowadzają nadwyżkę żywotnych sił, dają upust swojej energii. Efektem zabawy w teatr jest uwolnienia dziecka od ucisku wzruszenia, buntu, czułości, nudy, przesytu, rozdrażnienia.
Terapeutyczne i wychowawcze funkcje teatru znane były już od czasów starożytnych. Teatrowi greckiemu przypisywano zdolność "kierowania duszami", czyli wpływania na obyczaje i postepowanie, oddziaływanie na uczucia i rozbudzanie ich. Odkryto też zbawienny wpływ teatru na osoby z problemami emocjonalnymi. Elementy teatru można bowiem wykorzystywać do leczenia na przykład nerwic przez odtwarzanie scen imitujących lęki i obawy dziecka. Dzięki temu choroba zostaje nazwana, pokazana i oswojona.
Te elementy teatru wykorzystywane są w psychodramie i socjodramie. Psychodrama jest to metoda wykorzystywana przez psychologów i terapeutów do leczenia zaburzeń emocjonalnych w kontaktach interpersonalnych, a także do rozwijania możliwości wewnątrzpsychicznych, czyli wiązanie doświadczeń wychowanka z wewnętrznymi elementami psychiki, dzięki czemu pojawia się asymilacja i integracja jego osobowości.
Natomiast socjodrama dotyczy grupy społecznej. Różnica między psychodramą a socjodramą dotyczy sposobu traktowania grupy. W psychodramie tworzy się grupę dla celów wychowawczych i terapeutycznych, zaś w socjodramie wprowadza się wartości terapeutyczne do grup już istniejących. I tak, socjodramę wykorzystuje się na przykład w szkole, a psychodramę na przykład na terapiach grupowych w ośrodkach psychoterapii.
Na koniec, warto zauważyć, że teatr należy do sztuk złożonych, tzn. mamy tutaj do czynienia z kilkoma rodzajami tworzywa: słowo, barwa, dźwięk, taniec, światło, ruch sceniczny, mimika. Spektakl teatralny jest syntezą tych wszystkich sztuk. Dzięki temu oddziaływanie na wychowanka jest wieloaspektowe.
Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu
Na czym polegają wychowawcze funkcje teatru?
- Sztuka czyni widza wrażliwym na piękno, sprawia, że świat wydaje się ciekawszy. Dzięki sztuce teatralnej życie człowieka może stawać się bogatsze w przeżycia i doznania.
- Uczestnictwo w spektaklu powoduje wrastanie człowieka w kulturę, co z kolei może dawać poczucie więzi z przeszłością kulturalną społeczeństwa. Teatr może być wówczas narzędziem integracji jednostki, kształtowania poczucia wspólnoty z tym, co godne uwagi.
- Teatr zaspokaja niektóre indywidualne potrzeby człowieka, na przykład: potrzebę doznawania przeżyć, potrzebę twórczości, potrzebę ekspresji.
- Teatr może być nosicielem określonych treści, niekoniecznie łatwych w odbiorze i dzięki temu kształtować postawy życiowe.
Zdaniem Andrzeja Hausbrandta - teatrologa i dziennikarza, ważną funkcją teatru jest edukacja. Teatr jest dyscypliną przygotowującą odbiorcę do pracy intelektualnej, sprzyja więc procesowi edukacyjnemu. W jaki sposób? Według Hausbrandta pobudza pewne cechy psychointelektualne: ciekawość, skłonność do analizy i syntezy, poczucie względności rzeczywistości. Teatr zachęca widza do rozpatrywania świata w różnych kategoriach: moralnej, estetycznej, intelektualnej.
Bogdan Suchodolski - filozof i pedagog, zwracał uwagę na humanistyczne znaczenie wychowania przez teatr. Teatr przedstawia bowiem los człowieka w różnym czasie i przestrzeni, i co kluczowe, przedstawiane losy człowieka najczęściej są niejednoznaczne i trudne. W ten sposób widz uczy się wrażliwości na najróżniejsze sytuacje moralne człowieka.
Wielu pedagogów zwraca uwagę na potrzebę wkomponowania teatru w proces nauczania i wychowania. Argumentują, że:
- teatr jest idealnym sposobem wyrażania przez dziecko uczuć;
- teatr daje możliwość osiągnięcia katharsis.
Tymon Terlecki - krytyk teatralny i literacki, pisał o "teatrze nadmiaru". Przekonywał, że dzięki teatrowi (uczestnictwo czynne w spektaklu), dzieci mogą oswobodzić się z nadmiaru energii. Uważał, że każde dziecko przechodzi na pewnym etapie rozwoju okres samorzutnej teatromanii, nie znając jeszcze nawet samego słowa "teatr". Przez zabawę w teatr, dzieci odprowadzają nadwyżkę żywotnych sił, dają upust swojej energii. Efektem zabawy w teatr jest uwolnienia dziecka od ucisku wzruszenia, buntu, czułości, nudy, przesytu, rozdrażnienia.
Terapeutyczne i wychowawcze funkcje teatru znane były już od czasów starożytnych. Teatrowi greckiemu przypisywano zdolność "kierowania duszami", czyli wpływania na obyczaje i postepowanie, oddziaływanie na uczucia i rozbudzanie ich. Odkryto też zbawienny wpływ teatru na osoby z problemami emocjonalnymi. Elementy teatru można bowiem wykorzystywać do leczenia na przykład nerwic przez odtwarzanie scen imitujących lęki i obawy dziecka. Dzięki temu choroba zostaje nazwana, pokazana i oswojona.
Te elementy teatru wykorzystywane są w psychodramie i socjodramie. Psychodrama jest to metoda wykorzystywana przez psychologów i terapeutów do leczenia zaburzeń emocjonalnych w kontaktach interpersonalnych, a także do rozwijania możliwości wewnątrzpsychicznych, czyli wiązanie doświadczeń wychowanka z wewnętrznymi elementami psychiki, dzięki czemu pojawia się asymilacja i integracja jego osobowości.
Natomiast socjodrama dotyczy grupy społecznej. Różnica między psychodramą a socjodramą dotyczy sposobu traktowania grupy. W psychodramie tworzy się grupę dla celów wychowawczych i terapeutycznych, zaś w socjodramie wprowadza się wartości terapeutyczne do grup już istniejących. I tak, socjodramę wykorzystuje się na przykład w szkole, a psychodramę na przykład na terapiach grupowych w ośrodkach psychoterapii.
Na koniec, warto zauważyć, że teatr należy do sztuk złożonych, tzn. mamy tutaj do czynienia z kilkoma rodzajami tworzywa: słowo, barwa, dźwięk, taniec, światło, ruch sceniczny, mimika. Spektakl teatralny jest syntezą tych wszystkich sztuk. Dzięki temu oddziaływanie na wychowanka jest wieloaspektowe.
Bibliografia
- Clifford S., Herrmann A., "Drama. Teatr przebudzenia", Warszawa 2004.
- Kudliński T., "Maska i oblicze teatru. Zarys wiadomości o teatrze", Warszawa 1963.
- Kunowski S., "Podstawy pedagogiki współczesnej", Warszawa 1991.
- Terlecki T., "Rzeczy teatralne", Warszawa 1984.
Opublikowano: 2012-08-25
Zobacz komentarze do tego artykułu
- Autor: damian23 Data: 2014-03-20, 15:55:28 Odpowiedz
Ja chodzę z dziećmi do Teatru Małego Widza w Warszawie, staram się mojego dwulatka jakoś edukować ale nie sądziłem, że teatr jest tak ważny w wychowaniu... Będę na pewno teraz chodził częściej... Czytaj dalej