Reklamy
Artykuł
Anna Konefał
Mindfulness dla uzależnionych
W terapii uzależnień na całym świecie do głosu dochodzą coraz częściej zwolennicy podejścia holistycznego, rozumiejący człowieka z problemem w kategoriach złożonych i nielinearnych. Coraz śmielej sięgamy po narzędzia terapeutyczne nie tylko z poziomów behawioralych, społecznych czy kognitywnych, lecz również chcemy obudzić inne, głębsze warstwy świadomości.
Interesującym zjawiskiem są niewątpliwie terapie oparte o praktykę uważności (mindfulness). Najbardziej znanym przykładem tego rodzaju terapii jest mindfulness based cognitive therapy (MBCT) oraz midfulness-based stress reduction training (MBSR).
Czym jest mindfulness? Historycznie z terminem mindfulness (po polsku tłumaczonym jako "uważność" - w niniejszym artykule oba terminy będą używane zamiennie) spotkać się możemy w kontekście buddyzmu i przekazów Buddy. Mindfulness można określić jako sedno buddyjskiej medytacji. W buddyzmie za przyczynę ludzkiego cierpienia uważa się przywiązanie, awersję i brak uważności. Metodą kształcenia uważności jest medytacja. Praktykowanie medytacji ma spowodować uspokojenie umysłu, wykształcić zdolność jasnej percepcji oraz rozwinąć wrażliwość emocjonalną. Medytacja uważności, również nazywana medytacją wglądu, jest nie-konceptualnym wglądem w naturę umysłu i świata (J. Kabat-Zinn, 2003).
Około 1979 roku w USA psychiatra Jon Kabat-Zinn, zainspirowany tradycją buddyjską, rozwinął podstawy metody znanej jako midfulness-based stress reduction training (MBSR). Mindfuness w tej metodzie jest rozumiana jako proces kierowania uwagi podlegający pewnym warunkom - jest to proces świadomy i celowy, skierowany na bieżącą chwilę i nie osądzający.
Metoda midfulness-based stress reduction training (MBSR), rozwinięta na uniwerytecie w Massachusetts (Massachusetts Medical Centre) była metodą wolną od kulturowych, religijnych i ideologicznych wpływów. Jej celem jej była pomoc pacjentom w konfrontowaniu się, akceptacji i uwolnieniu się od cierpienia na poziomie fizycznym i mentalnym. Pierwszą grupę pacjentów określić można jako przypadki nie reagujące na tradycyjne, medyczyne środki interwencji. MBSR był komplementarny do terapii medycznej. Trening miał edukacyjny charakter i był określany raczej jako praktyka niż jako terapia. Miał jednak wysoki terapeutyczny efekt. Obecnie MBSR jest oferowany w szpitalach, klinikach, więzieniach, szkołach, zakładach pracy oraz w terapii dolegliwości psychosomatycznych, fizycznych, w przewlekłym bólu i depresji.
Mindfulness based cognitive therapy (MBCT) została rozwinięta przez klinicystów: Zingela Segala, Marka Williamsa i Johna Teasdale, w 1992 na uniwersytecie w Massachusetts (Massachusetts Medical Centre), jako metoda zapobiegająca nawrotom depresji. Według autorów, w pierwszym epizodzie depresji zostaje sformowany specyficzny skrypt negatywnego myślenia. Nawroty depresji zdarzają się, ponieważ nawet niewielkie obniżenie nastroju może uaktywnić ten negatywny skrypt myślowy. Istnieje silny związek emocjonalno-kognitywny, który umożliwia tę niekorzystną aktywację (Segal, Williams, Teasdale 2002). Praktyka mindfulness pozwala na przerwanie lub zredukowanie ruminacji (powtarzania) negatywnych skryptów myślenia oraz umożliwia stworzenie emocjonalnego i poznawczego dystansu do nich, co w rezultacie pozwala uniknąć nawrotu depresji. Zmienia się stosunek osoby do pojawiających się negatywnych ruminacji, pozwalając jej obserwować je jako przemijające zjawiska mentalne. Daje to większą możliwość wyboru sposobu i czasu mentalnej i behawioralnej reakcji na wydarzenia.
Osiągnięcia mindfulness based cognitive therapy (MBCT) zainspirowały praktyków zajmujących się terapią innych zaburzeń. Lineham wprowadziła elementy metody uważności do terapii zaburzeń osobowości (dialectical behavioural therapy - DBT), eksplorując związek pomiędzy akceptacją i zmianą. Hayes and Wilson opracowali acceptance commitment therapy (ACT), opartą o analizę zachowania i wprowadzającą ideę nie osądzającej obserwacji zjawisk mentalnych oraz obserwacji samego siebie jako podmiotu percepcji. Gordon i Marlatt eksperymentowali w zastosowaniu mindfulness jako techniki radzenia sobie z nawrotami w uzależnieniach.
Przykład wprowadzenia metody uważności do praktyki terapii uzależnień znajdziemy w londyńskim ośrodku Breathing Space w Bethnal Green, East London. Założony w 2004 roku, przez psychiatrę dra Paramabandhu Grovesa, buddystę ze wspólnoty Triratna, oferuje kursy mindfulness dla osób doświadczających depresji oraz dla osób z problemem uzależnienia, pomagające w zapobieganiu nawrotom. Program prowadzą doświadczeni nauczyciele medytacji pod superwizją Grovesa.
Paramabandhu Groves ma długie doświadczenie pracy z osobami z problemem uzależnienia w ramach angielskiej służby zdrowia NHS. Szkolony w nurcie core process psychoterapy oraz terapii kognitywno-behawioralnej, zdobył specjalizację psychiatryczną w dziedzinie uzależnień. Buddysta, od 1990 uczy medytacji w londyńskim centrum buddyzmu. Od 2004 roku prowadzi kursy mindfulness based cognitive therapy (MBCT). Zaadaptował on metodę MBCT do potrzeb osób z problemem uzależnienia, pomagającą im w zapobieganiu nawrotom (mindfulness based relapse prevention). Prowadzi treningi i superwizuje trenerów w zakresie terapii opartych na metodzie uważności (mindfulness based approaches) w ośrodku Breathing Space w Londynie oraz dla innych profesjonalistów pracujących z ludźmi w kontekście terapeutycznym.
Wywodząca się z treningu uważności metoda zapobiegania nawrotom (mindfulness based relapse prevention ? opracowana została dla osób uzależnionych utrzymujących abstynencję, które potrzebują pomocy w jej utrzymaniu. Rozwijanie uważności okazuje się pomocne w kształtowaniu umiejętności wczesnego rozpoznawania sytuacji wysokiego ryzyka, zwłaszcza związanych z emocjonalnymi wyzwalaczami, oraz w rozwijaniu umiejętności efektywnego radzenia sobie z nimi. Metoda może pomóc przerwać wyuczoną zależność między negatywnym myśleniem, negatywnymi nastrojem i negatywnym zachowaniem.
Dr Paramabandhu Groves wyjaśnia trening uważności w kontekście uzależnień jako przebiegający w kilku fazach:
Kurs mindfulness based relapse prevention trwa w ośrodku Breathing Space w Londynie sześć tygodni. Grupy odbywają się raz w tygodniu i trwają dwie i pół godziny.
Od sześciu lat prowadzę ośmiotygodniowy program dzienny dla osób z problemem alkoholowym i narkotykowym w Norwich, w Wielkiej Brytanii. Obecnie program obejmuje pięciogodzinne grupy trzy dni w tygodniu. Grupy oparte są o założenia terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). Od kilku lat, jako komplementarne do CBT, wprowadzone zostały regularne sesje relaksacji. Zauważono, że mają one głęboko pozytywny wpływ na klienta z problemem uzależnienia. Pozwalają kształtować w doświadczalny sposób umiejętność relaksu i odpoczynku.
Społeczeństwo zachodnie akcentuje mocno sferę funkcjonowania człowieka związaną z produktywnością, osiągnięciami i działaniem. Pomija się czy też nie docenia drugiego bieguna funkcjonowania - roli odpoczynku, relaksu, regeneracji. Jest to sfera głęboko zaburzona, zaniedbana wśród osób z problemem uzależnienia. Fazy snu są zaburzone i rozregulowane. Często jedynym sposobem relaksu stało się używanie substancji psychoaktywnych. Po ich odstawieniu pojawia się nieumiejętność zdrowego relaksu i odpoczynku. Również terapia uzależnień często koncentruje się na rozwiązywaniu problemów, pomijając inne sfery funkcjonowania.
Z tych powodów wprowadzono do programu regularne sesji relaksacji. Cieszą się one dużą popularnością wśród klientów. Dają alternatywę, uczą sposobów relaksu i radzenia sobie z emocjonalnym stresem, pokazują istotną dla utrzymania zdrowia psychicznego umiejętność balansu między aktywnością i odpoczynkiem.
Kolejnym elementem dopełniającym interwencję poznawczo-behawioralną było wprowadzenie do programu medytacji w leżeniu (body scan) i elementów jogi. Obie metody polegają na rozwijaniu uważności ciała. Ich efektem jest nie tylko osiągnięcie stanu relaksu, lecz również kształtowanie często zatraconego przez używanie substancji, kontaktu z ciałem. Efektem używania środków zmieniających świadomość jest bowiem odcinanie się od doznań pochodzących z ciała. U osoby uzależnionej kontakt z ciałem jest zniekształcony. Z biegiem czasu zmniejsza się tolerancja na fizyczny dyskomfort, pochodzący z doznań cielesnych. Jednocześnie podupada zdrowie fizyczne i nasilają się różnego rodzaju dolegliwości, pojawiają się coraz częściej bóle i dyskomfort. Relacja z ciałem jest zaburzona.
Po wprowadzeniu regularnej praktyki medytacji w leżeniu (body scan) oraz elementów jogi, w bezpieczny i stopniowy sposób relacja ta jest kształtowana na nowo. W stanie relaksu, stopniowo, wraz z praktyką, zwiększa się zdolność tolerowania dyskomfortu, tak ważna umiejętność w treningu zapobiegania nawrotom.
Ostatnim krokiem było wprowadzenie sesji terapii mindfulness jako dopełnienia terapii grupowej opartej o metodę poznawczo-behawioralną (CBT). Sesje uważności są inspirowane treningiem Dr Paramabandhu Grovesa, prowadzonym w londyńskim Breathing Space. W czasie ich trwania wprowadzono formalne metody rozwijania uważności - medytację w leżeniu, medytację w siedzeniu, medytację w ruchu (medytacja w chodzeniu oraz joga). Metody nieformalne rozwijania uważności (uważność codziennej czynności, uważność przyjemnej czynności oraz czynności nieprzyjemnej) promowane były jako zadanie domowe dla klientów. Celem sesji był trening uważności w celu kształcenia umiejętności wczesnego rozpoznawania sytuacji wysokiego ryzyka oraz emocjonalych i kognitywnych wyzwalaczy. Kolejnym celem było kształtowanie akceptacji i tolerancji na fizyczny dyskomfort.
Sesje cieszyły się ogromnym zainteresowaniem wśród pacjentów. Obydwie metody, CBT oraz mindfulness, polegają na kształceniu świadomości "metakognitywnej" (świadomości myśli i emocji) . CBT operuje na poziomie konceptualym, a metoda rozwijania uważności - na poziomie bezpośredniego doświadczenia. Obie metody dopełniają się nawzajem.
Zajmowanie się w terapii uzależnień różnych poziomami funkcjonowania człowieka zwiększa możliwość skutecznej pomocy. Zwiększanie wachlarza narzędzi terapeutycznych stwarza szansę dotarcia do szerszej grupy odbiorców. Bądźmy otwarci na nowe metody i nowe perspektywy widzenia i rozumienia procesu zmiany terapeutycznej. Zmiany w zachowaniu osób, którym pomagamy, niech będą najwyraźniejszym wskaźnikiem skuteczności stosowanych metod terapeutycznych.
Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu
Interesującym zjawiskiem są niewątpliwie terapie oparte o praktykę uważności (mindfulness). Najbardziej znanym przykładem tego rodzaju terapii jest mindfulness based cognitive therapy (MBCT) oraz midfulness-based stress reduction training (MBSR).
Trochę teorii
Czym jest mindfulness? Historycznie z terminem mindfulness (po polsku tłumaczonym jako "uważność" - w niniejszym artykule oba terminy będą używane zamiennie) spotkać się możemy w kontekście buddyzmu i przekazów Buddy. Mindfulness można określić jako sedno buddyjskiej medytacji. W buddyzmie za przyczynę ludzkiego cierpienia uważa się przywiązanie, awersję i brak uważności. Metodą kształcenia uważności jest medytacja. Praktykowanie medytacji ma spowodować uspokojenie umysłu, wykształcić zdolność jasnej percepcji oraz rozwinąć wrażliwość emocjonalną. Medytacja uważności, również nazywana medytacją wglądu, jest nie-konceptualnym wglądem w naturę umysłu i świata (J. Kabat-Zinn, 2003).
Około 1979 roku w USA psychiatra Jon Kabat-Zinn, zainspirowany tradycją buddyjską, rozwinął podstawy metody znanej jako midfulness-based stress reduction training (MBSR). Mindfuness w tej metodzie jest rozumiana jako proces kierowania uwagi podlegający pewnym warunkom - jest to proces świadomy i celowy, skierowany na bieżącą chwilę i nie osądzający.
Metoda midfulness-based stress reduction training (MBSR), rozwinięta na uniwerytecie w Massachusetts (Massachusetts Medical Centre) była metodą wolną od kulturowych, religijnych i ideologicznych wpływów. Jej celem jej była pomoc pacjentom w konfrontowaniu się, akceptacji i uwolnieniu się od cierpienia na poziomie fizycznym i mentalnym. Pierwszą grupę pacjentów określić można jako przypadki nie reagujące na tradycyjne, medyczyne środki interwencji. MBSR był komplementarny do terapii medycznej. Trening miał edukacyjny charakter i był określany raczej jako praktyka niż jako terapia. Miał jednak wysoki terapeutyczny efekt. Obecnie MBSR jest oferowany w szpitalach, klinikach, więzieniach, szkołach, zakładach pracy oraz w terapii dolegliwości psychosomatycznych, fizycznych, w przewlekłym bólu i depresji.
Mindfulness based cognitive therapy (MBCT) została rozwinięta przez klinicystów: Zingela Segala, Marka Williamsa i Johna Teasdale, w 1992 na uniwersytecie w Massachusetts (Massachusetts Medical Centre), jako metoda zapobiegająca nawrotom depresji. Według autorów, w pierwszym epizodzie depresji zostaje sformowany specyficzny skrypt negatywnego myślenia. Nawroty depresji zdarzają się, ponieważ nawet niewielkie obniżenie nastroju może uaktywnić ten negatywny skrypt myślowy. Istnieje silny związek emocjonalno-kognitywny, który umożliwia tę niekorzystną aktywację (Segal, Williams, Teasdale 2002). Praktyka mindfulness pozwala na przerwanie lub zredukowanie ruminacji (powtarzania) negatywnych skryptów myślenia oraz umożliwia stworzenie emocjonalnego i poznawczego dystansu do nich, co w rezultacie pozwala uniknąć nawrotu depresji. Zmienia się stosunek osoby do pojawiających się negatywnych ruminacji, pozwalając jej obserwować je jako przemijające zjawiska mentalne. Daje to większą możliwość wyboru sposobu i czasu mentalnej i behawioralnej reakcji na wydarzenia.
Osiągnięcia mindfulness based cognitive therapy (MBCT) zainspirowały praktyków zajmujących się terapią innych zaburzeń. Lineham wprowadziła elementy metody uważności do terapii zaburzeń osobowości (dialectical behavioural therapy - DBT), eksplorując związek pomiędzy akceptacją i zmianą. Hayes and Wilson opracowali acceptance commitment therapy (ACT), opartą o analizę zachowania i wprowadzającą ideę nie osądzającej obserwacji zjawisk mentalnych oraz obserwacji samego siebie jako podmiotu percepcji. Gordon i Marlatt eksperymentowali w zastosowaniu mindfulness jako techniki radzenia sobie z nawrotami w uzależnieniach.
Praktyka uważności w terapii uzależnień
Przykład wprowadzenia metody uważności do praktyki terapii uzależnień znajdziemy w londyńskim ośrodku Breathing Space w Bethnal Green, East London. Założony w 2004 roku, przez psychiatrę dra Paramabandhu Grovesa, buddystę ze wspólnoty Triratna, oferuje kursy mindfulness dla osób doświadczających depresji oraz dla osób z problemem uzależnienia, pomagające w zapobieganiu nawrotom. Program prowadzą doświadczeni nauczyciele medytacji pod superwizją Grovesa.
Paramabandhu Groves ma długie doświadczenie pracy z osobami z problemem uzależnienia w ramach angielskiej służby zdrowia NHS. Szkolony w nurcie core process psychoterapy oraz terapii kognitywno-behawioralnej, zdobył specjalizację psychiatryczną w dziedzinie uzależnień. Buddysta, od 1990 uczy medytacji w londyńskim centrum buddyzmu. Od 2004 roku prowadzi kursy mindfulness based cognitive therapy (MBCT). Zaadaptował on metodę MBCT do potrzeb osób z problemem uzależnienia, pomagającą im w zapobieganiu nawrotom (mindfulness based relapse prevention). Prowadzi treningi i superwizuje trenerów w zakresie terapii opartych na metodzie uważności (mindfulness based approaches) w ośrodku Breathing Space w Londynie oraz dla innych profesjonalistów pracujących z ludźmi w kontekście terapeutycznym.
Wywodząca się z treningu uważności metoda zapobiegania nawrotom (mindfulness based relapse prevention ? opracowana została dla osób uzależnionych utrzymujących abstynencję, które potrzebują pomocy w jej utrzymaniu. Rozwijanie uważności okazuje się pomocne w kształtowaniu umiejętności wczesnego rozpoznawania sytuacji wysokiego ryzyka, zwłaszcza związanych z emocjonalnymi wyzwalaczami, oraz w rozwijaniu umiejętności efektywnego radzenia sobie z nimi. Metoda może pomóc przerwać wyuczoną zależność między negatywnym myśleniem, negatywnymi nastrojem i negatywnym zachowaniem.
Dr Paramabandhu Groves wyjaśnia trening uważności w kontekście uzależnień jako przebiegający w kilku fazach:
- W pierwszej fazie rozwinięta zostaje uważność w doświadczaniu poprzez praktykę medytacji, medytację w ruchu oraz ćwiczenia uważności. Rozwinięcie uważności pozwoli wcześnie rozpoznać sytuacje wysokiego ryzyka oraz rozpoznać pojawienie się emocjonalnych wyzwalaczy.
- Druga faza to rozwijanie umiejętności bycia z doświadczeniem. Zamiast odsuwać niechciane myśli, uczucia i inne mentalne doświadczenia, rozwijana jest akceptacja w byciu z nimi. Odsuwanie niechcianych doświadczeń, często potęguje ich negatywne działanie. Akceptacja daje nam szansę przyjrzenia się temu, co naprawdę się z nami dzieje i stwarza możliwość większego wyboru tego, w jaki sposób chcemy zareagować na nie. Pozwala to również cieszyć się pełniej pozytywnymi doświadczeniami. Dzięki rozwiniętym przez trening umiejętnościom, możliwe jest bycie z trudną emocją czy doświadczeniem.
- Faza końcowa polega na stworzeniu sytuacji większego wyboru w świadomym odpowiadaniu na doświadczenia. Odpowiedź na sytuacje staje się świadomym wyborem, a nie odruchową reakcją. Często najskuteczniejszą techniką jest po prostu bycie z doświadczeniem, identyfikując myśli jako myśli i tylko myśli, nie myląc ich z faktami. Czasem efektywne może okazać się powzięcie praktycznych działań, aby zaadresować problem lub zaangażować się w satysfakcjonujące, przyjemne zajęcie. W czasie treningu uważności zauważalna jest zmiana zachowania i sposobu radzenia sobie z trudnym doświadczeniem.
Kurs mindfulness based relapse prevention trwa w ośrodku Breathing Space w Londynie sześć tygodni. Grupy odbywają się raz w tygodniu i trwają dwie i pół godziny.
Moje doświadczenia terapeutyczne
Od sześciu lat prowadzę ośmiotygodniowy program dzienny dla osób z problemem alkoholowym i narkotykowym w Norwich, w Wielkiej Brytanii. Obecnie program obejmuje pięciogodzinne grupy trzy dni w tygodniu. Grupy oparte są o założenia terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). Od kilku lat, jako komplementarne do CBT, wprowadzone zostały regularne sesje relaksacji. Zauważono, że mają one głęboko pozytywny wpływ na klienta z problemem uzależnienia. Pozwalają kształtować w doświadczalny sposób umiejętność relaksu i odpoczynku.
Społeczeństwo zachodnie akcentuje mocno sferę funkcjonowania człowieka związaną z produktywnością, osiągnięciami i działaniem. Pomija się czy też nie docenia drugiego bieguna funkcjonowania - roli odpoczynku, relaksu, regeneracji. Jest to sfera głęboko zaburzona, zaniedbana wśród osób z problemem uzależnienia. Fazy snu są zaburzone i rozregulowane. Często jedynym sposobem relaksu stało się używanie substancji psychoaktywnych. Po ich odstawieniu pojawia się nieumiejętność zdrowego relaksu i odpoczynku. Również terapia uzależnień często koncentruje się na rozwiązywaniu problemów, pomijając inne sfery funkcjonowania.
Z tych powodów wprowadzono do programu regularne sesji relaksacji. Cieszą się one dużą popularnością wśród klientów. Dają alternatywę, uczą sposobów relaksu i radzenia sobie z emocjonalnym stresem, pokazują istotną dla utrzymania zdrowia psychicznego umiejętność balansu między aktywnością i odpoczynkiem.
Kolejnym elementem dopełniającym interwencję poznawczo-behawioralną było wprowadzenie do programu medytacji w leżeniu (body scan) i elementów jogi. Obie metody polegają na rozwijaniu uważności ciała. Ich efektem jest nie tylko osiągnięcie stanu relaksu, lecz również kształtowanie często zatraconego przez używanie substancji, kontaktu z ciałem. Efektem używania środków zmieniających świadomość jest bowiem odcinanie się od doznań pochodzących z ciała. U osoby uzależnionej kontakt z ciałem jest zniekształcony. Z biegiem czasu zmniejsza się tolerancja na fizyczny dyskomfort, pochodzący z doznań cielesnych. Jednocześnie podupada zdrowie fizyczne i nasilają się różnego rodzaju dolegliwości, pojawiają się coraz częściej bóle i dyskomfort. Relacja z ciałem jest zaburzona.
Po wprowadzeniu regularnej praktyki medytacji w leżeniu (body scan) oraz elementów jogi, w bezpieczny i stopniowy sposób relacja ta jest kształtowana na nowo. W stanie relaksu, stopniowo, wraz z praktyką, zwiększa się zdolność tolerowania dyskomfortu, tak ważna umiejętność w treningu zapobiegania nawrotom.
Ostatnim krokiem było wprowadzenie sesji terapii mindfulness jako dopełnienia terapii grupowej opartej o metodę poznawczo-behawioralną (CBT). Sesje uważności są inspirowane treningiem Dr Paramabandhu Grovesa, prowadzonym w londyńskim Breathing Space. W czasie ich trwania wprowadzono formalne metody rozwijania uważności - medytację w leżeniu, medytację w siedzeniu, medytację w ruchu (medytacja w chodzeniu oraz joga). Metody nieformalne rozwijania uważności (uważność codziennej czynności, uważność przyjemnej czynności oraz czynności nieprzyjemnej) promowane były jako zadanie domowe dla klientów. Celem sesji był trening uważności w celu kształcenia umiejętności wczesnego rozpoznawania sytuacji wysokiego ryzyka oraz emocjonalych i kognitywnych wyzwalaczy. Kolejnym celem było kształtowanie akceptacji i tolerancji na fizyczny dyskomfort.
Sesje cieszyły się ogromnym zainteresowaniem wśród pacjentów. Obydwie metody, CBT oraz mindfulness, polegają na kształceniu świadomości "metakognitywnej" (świadomości myśli i emocji) . CBT operuje na poziomie konceptualym, a metoda rozwijania uważności - na poziomie bezpośredniego doświadczenia. Obie metody dopełniają się nawzajem.
Szersze spojrzenie
Zajmowanie się w terapii uzależnień różnych poziomami funkcjonowania człowieka zwiększa możliwość skutecznej pomocy. Zwiększanie wachlarza narzędzi terapeutycznych stwarza szansę dotarcia do szerszej grupy odbiorców. Bądźmy otwarci na nowe metody i nowe perspektywy widzenia i rozumienia procesu zmiany terapeutycznej. Zmiany w zachowaniu osób, którym pomagamy, niech będą najwyraźniejszym wskaźnikiem skuteczności stosowanych metod terapeutycznych.
- Autorka jest psychologiem doświadczoną w pracy w dziedzinie terapii uzależnień w Polsce i UK (2001 -2013) . Jest buddystką praktykującą we wspólnocie buddyjskiej Triratna. Medytuje regularnie od 7 lat. Jest również nauczycielem jogi (British Wheel of Yoga). Prowadzi zajęcia jogi na buddyjskich wyjazdach medytacyjnych w Polsce in UK oraz tygodniowe zajęcia dla studentów w Norwich.
Artykuł ukazał się w numerze 3/2012 (rok XV) dwumiesięcznika "Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia".
Zobacz także: www.kontestacja.wix.com/anya-yoga
Bibligrafia
- Bowen S. , Chawle N., Marlatt G.A., 2010,`Mindfulness-Based Relapse Prevention for Addictive Behaviours`, Guilford Press
- Kabat-Zinn, J. 1990 ,`Full Catastrophe Living`, Dell Publishing, New York.
- Segal, Z.V., Williams, J.M.G., Teasdale, J.D. 2002 ,`Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression`, Guilford Press, New York.
- www.breathingspacelondon.org.uk
- www.bangor.ac.uk/mindfulness
Opublikowano: 2013-10-13
Zobacz komentarze do tego artykułu
- Autor: fatum Data: 2013-10-15, 10:53:32 Odpowiedz
W artykule są podane moim zdaniem rewelacyjne informacje.
I zupełnie nowe spojrzenie.
A to razem wzięte oddziaływuje pozytywnie na schematy myślowe.
W dodatku moim zdaniem Autorka artykułu posiada serce dziecka i wyjątkową osobowość.Odczuwam,że lubi się Pani poświęcać dla kochan... Czytaj dalej - RE: Mindfulness dla uzależnionych - Magdallenabann, 2013-10-15, 22:41:11
- RE: Mindfulness dla uzależnionych - fatum, 2013-10-16, 08:54:25