Reklamy
Recenzja
Justyna Bomba
Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania Ch.G. Fairburna
W ostatnim czasie przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońsiego została wydana książka pt.: "Terapia poznawczo- behawioralna i zaburzenia odżywiania", autorstwa Ch.G. Fairburna i współpracowników. Kierowana jest przede wszystkim do osób, szukających merytorycznego wsparcia w prowadzeniu terapii osób z bulimią, anoreksją, nadwagą i innymi zaburzeniami odżywiania. Program przedstawiony w książce osadzony jest w nurcie poznawczo-behawioralnym i opiera się na założeniu, że wszystkie zaburzenia odżywiania mają jeden "rdzeń psychopatologii". Ma on charakter poznawczy i polega na zbyt dużym przywiązaniu uwagi do figury, wyglądu oraz ich kontroli, dlatego traktuje się zaburzenia odżywiania razem i stosuje się jednolity program.Nazwany on został wzmocnioną terapią poznawczo-behawioralną z racji tego, że ma specyficzne cechy różniące go od typowej terapii poznawczo-behawioralnej. Jego długość przewiduje się na około 20 sesji. Każda sesja ma określone zagadnienia, jakimi się zajmuje terapeuta w jej trakcie. Całość terapii trwa ok. 20 tygodni i co ważne, jest ona w pełni dopasowana do klienta/ pacjenta.
Autorzy przechodzą od ogólnego opisu zaburzeń odżywiania do bardzo szczegółowego przeglądu poszczególnych sesji oraz zagadnień, jakie mają być na nich poruszane. Podkreślają znaczenie pierwszego kontaktu z pacjentem jako kluczowego dla sukcesu całej terapii. Zwracają uwagę na zaangażowanie pacjenta w terapię i nadają mu także ogromną wagę a nawet ustawiają go jako cel sam w sobie do osiągnięcia przez terapeutę na początku spotkań.
W książce opisane jest co do minuty, jak ma wyglądać każda sesja. Opierają się one o niezmienny schemat, składający się z obowiązkowego ważenia, przeanalizowania rejestru z automonitoringu, wspólnej pracy oraz na koniec zadania pracy domowej.
Początkowe dwa etapy mają na celu wdrożyć pacjentkę w proces terapii, wypracować wzorzec regularnego odżywiania się oraz zażegnać wszelkie kompensujące zachowania typu wymioty czy nadmierne ćwiczenia.
Na etapie trzecim terapii pracuje się nad mechanizmami podtrzymującymi zaburzenia odżywiania. Autor wymienia 6 głównych mechanizmów podtrzymujących, są to: przecenianie znaczenia figury i wagi, nadmierna koncentracja na kontroli odżywiania, ograniczenia dietetyczne, rygorystyczna dieta, niedowaga, zmiany w jedzeniu wywołane sytuacjami zewnętrznymi lub zmianami nastroju. Kolejność rozpatrywania poszczególnych mechanizmów jest zależna od danej pacjentki i tego, jaki mechanizm jest dominujący. Autor wyznaje zasadę, że psychopatologia zaburzeń odżywiania jest jak wieża z kart, trzeba usunąć karty ze spodu wieży, by ta runęła. Podobnie ma się problem zaburzeń odżywiania, należy uderzyć w najsilniejsze mechanizmy podtrzymujące, a runie cały zaburzony schemat zachowania.
Stadium czwarte to zakończenie terapii, które jest tak samo ważne jak jego początek. Autor podkreśla wagę odpowiedniego przygotowania pacjenta do wyjścia z terapii tak, by podtrzymana została wypracowana zmiana.
Końcowe rozdziały książki zajmują się "rozszerzoną" wzmocnioną terapią poznawczo- behawioralną. Autor pokazuje, jak zajmować się takimi aspektami zaburzeń odżywiania jak perfekcjonizm, niska samoocena, problemy interpersonalne. Podejmuje się też kwestie najmłodszych pacjentów i ich udziału w terapii oraz osób, które cierpią na zaburzenia odżywiania nie mające czystej formy, a współwystępujące z innymi zaburzeniami psychicznymi, np. depresją, zaburzeniami nastroju czy zaburzeniami lękowymi.
Z punktu widzenia wnikliwego czytelnika ważne jest, że na końcu każdego rozdziału są odnośniki do innej literatury o tej samej tematyce. Dodatkowo na końcu książki mieści się aneks zawierający Kwestionariusz EDE (Wersja 16.0), Kwestionariusz EDE-Q (Wersja 6.0) oraz Kwestionariusz CIA (Wersja 3.0). Książka bogata jest w wiele przykładów oraz schematów działania przydatnych dla terapeutów. Mieszczą się tam wzorcowe rejestry z automonitoringów, wykresy wagi, a nawet przykładowe rozmowy pacjentek z terapeutą. Dodatkowo zamieszczone są pytania jakie pacjentka może zadać terapeucie wraz z przykładowymi odpowiedziami.
Całość przedstawionego procesu terapii wydaje się bardzo ustrukturalizowana, wręcz schematyczna, nie dająca swobody zarówno pacjentowi jak i terapeucie. Zaburzenia odżywiania wg tego podejścia są jedynie zaburzeniami w sferze behawioralnej i poznawczej. Książka zawiera jednak bardzo wiele wskazówek i metod jakimi można się posłużyć w pracy z osobami zmagającymi się z tym problemem.
Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania
Christopher G. Fairburn
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
Książka jest pierwszym, wyczerpującym przewodnikiem po wzmocnionej terapii poznawczo-behawioralnej (CBT-E), najnowszej wersji podstawowego, potwierdzonego doświadczeniem sposobu leczenia zaburzeń odżywiania. Czytaj dalej...